Prawidłowy rozwój kończyn dolnych oraz chodu u dzieci obejmuje szeroki zakres wariantów posturalnych i motorycznych. Odstępstwa od oczekiwań rodziców co do normalnego kształtu stóp są częstym powodem zgłaszania się na konsultację do lekarza pediatry. Konsultacje te wymagają wnikliwej oceny klinicznej w celu odróżnienia typowych wariantów normalnego rozwoju kończyn dolnych od poważnych patologii i deformacji.

Częstą przyczyną zgłaszania się rodziców z dziećmi na konsultacje do pediatry lub ortopedy są zauważane odstępstwa od ich oczekiwań co do rozwoju dziecka. W 1 roku życia dziecka rodzice oceniają jego rozwój przez pryzmat osiąganych etapów pionizacji oraz chodu. Wzrastanie i rozwój motoryczny związane są ze zmianą przebiegu osi kończyn dolnych. Rodzice najbardziej się niepokoją, czy ustawienie stóp, kolan bądź stereotyp chodu u syna lub córki są prawidłowe na danym etapie rozwojowym. Najczęściej zgłaszają się z dziećmi do lekarza z następujących powodów: płaskostopia, koślawości lub szpotawości pięt i kolan, zaburzeń chodu związanych ze stawianiem stóp do środka lub na zewnątrz (zaburzenia rotacyjne kończyn dolnych) oraz chodu na palcach. Tego typu zaburzenia są zazwyczaj fizjologiczną formą prawidłowego ukształtowania stóp i stereotypu chodu. W takich sytuacjach podczas badania niezbędna jest wnikliwa ocena kończyn dolnych i chodu dziecka w celu odróżnienia typowych wariantów normalnego rozwoju kończyn dolnych od poważnych patologii i deformacji, by w razie konieczności zaproponować odpowiednią terapię.

Stopa

Stopa jest zbudowana z licznych stawów stępu i śródstopia, stanowiących kompleksowy układ przenoszący obciążenie całego ciała. Budowa stopy pozwala na złożone ruchy w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej, co gwarantuje możliwość dostosowywania wysklepienia stopy do zmian podłoża i ukształtowania terenu. Stopa jest pierwszym ogniwem w wielu łańcuchach kinematycznych, a w trakcie chodu zbiera informacje proprioceptywne z podłoża, które pozwalają na usytuowanie ciała w przestrzeni. Funkcja proprioceptywna stopy umożliwia regulację napięć mięśniowych i dostosowywanie wzorca ruchu w cyklu chodu¹. Wszelkie dysfunkcje w poszczególnych elementach łańcucha kinematycznego mogą wpływać na pozostałe ogniwa. W związku z tym możemy traktować stopę jako odzwierciedlenie i regulator jakości postawy ciała człowieka².