Bóle wzrostowe u dzieci – fakty i mity

dr n. med. Marek Okoński1

lek. Barbara Wilczyńska2

dr n. med. Patrycja Okońska3

1Klinika Ortopedii i Rehabilitacji Dziecięcej, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie 
2Klinika Pediatrii i Gastroenterologii, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie 
3Samodzielna Pracownia Medycznych Czynności Ratunkowych i Ratownictwa Specjalistycznego, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Marek Okoński

Klinika Ortopedii i Rehabilitacji Dziecięcej,

Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie

ul. prof. Antoniego Gębali 6, 20-093 Lublin

e-mail: marokonski@wp.pl

  • Czym są bóle wzrostowe u dzieci? Próba zdefiniowania tego quasi-rozpoznania
  • Patomechanizm tzw. bólów wzrostowych u dzieci
  • Zalecane postępowanie u dzieci skarżących się na bóle kończyn dolnych w okresie wzrastania

Ból jest objawem, który często pomaga w diagnozowaniu niejasnych stanów chorobowych i niejednokrotnie wskazuje dokładne miejsce choroby. Czasem jednak występuje w zupełnie innym miejscu, oddalonym od chorego narządu (np. bóle barku lub brzucha w przebiegu zawału mięśnia sercowego). W takich sytuacjach ból jest objawem mylącym i utrudnia rozpoznanie. Klasycznym przykładem jest tzw. ból przeniesiony w przypadku młodzieńczego złuszczenia głowy kości udowej, kiedy pacjent odczuwa dolegliwości bólowe w rejonie uda i/lub stawu kolanowego (ryc. 1). Dzieje się tak za sprawą wspólnego unerwienia nerwem zasłonowym rejonu stawu biodrowego i rejonu uda i kolana. Podrażnienie przemieszczającą się głową kości udowej torebki stawowej powoduje odczucie bólu w rejonie stawu kolanowego. U znaczącego odsetka pacjentów z młodzieńczym złuszczeniem głowy kości udowej jest to powodem zastosowania nieprawidłowego pierwotnego leczenia i znacznego opóźnienia prawidłowego rozpoznania, co wpływa na sukces terapeutyczny.

Jeszcze bardziej enigmatyczne rozpoznanie to tzw. ból wzrostowy u dzieci. W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10 – International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems 10) istnieją wprawdzie bóle kończyn (kod M79.6), lecz ich stwierdzenie może być przyczyną wielu pomyłek diagnostycznych, a także opóźnienia prawidłowego rozpoznania i leczenia. Od pierwszych opisów tego quasi-rozpoznania w 1830 roku do dzisiaj nie wyjaśniono w pełni podłoża tej patologii1-4.

Charakterystyka tzw. bólów wzrostowych

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Propozycje postępowania

Zawsze należy ocenić zakres ruchów stóp, kolan i stawów biodrowych, zmierzyć długości kończyn, wykonać badania w kierunku zaburzeń osi kończyn (koślawości [...]

Podsumowanie

Termin „bóle wzrostowe” jest mylący. Dolegliwości bólowe opisane w artykule nie są związane z procesem rośnięcia, a jedynie mogą występować w [...]

Do góry