• występowanie zmiennych objawów ze strony układu oddechowego
• potwierdzenie zmiennego stopnia ograniczenia wydechowego przepływu powietrza przez drogi oddechowe w badaniach czynnościowych (tab. 3)^1,4,5.

Diagnostyka różnicowa

Tabela 4. Diagnostyka różnicowa obturacji oskrzeli w zależności od wieku dziecka^1,4,5,8

Podczas ustalania rozpoznania zawsze należy przeprowadzić dokładny wywiad oraz wykonać badania dodatkowe w celu wykluczenia innych przyczyn objawów przypisywanych astmie. Diagnostyka różnicowa powinna uwzględnić: aspirację ciała obcego, refluks żołądkowo-jelitowy, nawracające zakażenia dróg oddechowych, niedobory odporności, gruźlicę, kaszel psychogenny, wady serca i dużych naczyń, pierścień naczyniowy, mukowiscydozę, pierwotną dyskinezę rzęsek, rozstrzenie oskrzeli, zmiany nowotworowe, dysfunkcje strun głosowych (tab. 4)^1,4,5,8.

Kryteria kontroli astmy

Tabela 5. Stopnie kontroli astmy^1,4,5

Stopień kontroli astmy ocenia się na podstawie objawów podmiotowych występujących u pacjenta w ciągu ostatnich 4 tygodni (tab. 5)^1,4,5.

Tabela 6. Stopnie ciężkości astmy^1,4,5

Stopień ciężkości astmy określa się na podstawie nasilenia objawów po zastosowaniu leczenia farmakologicznego, którego intensywność niezbędna jest do uzyskania i utrzymania kontroli objawów choroby (tab. 6)^1,4,5.

Leczenie farmakologiczne

Leczenie astmy u dzieci jest zależne od wieku pacjenta. Zasady farmakoterapii w ostatniej grupie wiekowej, tj. u pacjentów powyżej 12 roku życia, są tożsame z obowiązującymi w populacji dorosłych. Farmakoterapia astmy opiera się na równowadze między dwiema grupami leków: kontrolującymi (stosowanymi codziennie) oraz doraźnymi (przyjmowanymi w przypadku wystąpienia bądź nasilenia objawów).

Grupy leków stosowanych w leczeniu astmy

Do grupy leków kontrolujących astmę zaliczamy:

• glikokortykosteroidy wziewne (wGKS) – stanowią podstawę leczenia farmakologicznego astmy oskrzelowej, gdyż najsilniej kontrolują stan zapalny dróg oddechowych, co powoduje redukcję objawów i zaostrzeń choroby, a co za tym idzie – zmniejszenie ryzyka pogorszenia funkcji płuc. Efekt leczenia zależny jest od depozycji płucnej stosowanego wziewnie steroidu, a ta ma związek z rodzajem konkretnej substancji, jej właściwościami farmakokinetycznymi, od zastosowanego systemu inhalacyjnego, budowy dróg oddechowych pacjenta
• długo działające B₂-mimetyki (LABA – long-acting β₂-agonists)
• leki antyleukotrienowe (LTRA – leukotriene receptor antagonists)
• kromony
• leki przeciwcholinergiczne (LAMA – long-acting muscarinic antagonists)
• glikokortykosteroidy stosowane ogólnoustrojowo
• teofilinę, której nie zaleca się w pediatrii
• przeciwciała monoklonalne skierowane przeciw:
  • immunoglobulinie IgE (anty-IgE) – omalizumab – dopuszczony do stosowania u dzieci od 6 roku życia
  • receptorowi dla interleukiny 4 (anty-IL4R – interleukin-4 receptor) – dupilumab – według wytycznych GINA z 2022 roku dopuszczony do stosowania już u dzieci w wieku 6-11 lat, a w Polsce od 12 roku życia, w programie lekowym
  • limfopoetynie zrębu grasicy (TSLP – thymic stromal lymphopoietin; anty-TSLP) – tezepelumab – dopuszczony do stosowania u dorosłych i młodzieży >12 roku życia; niedostępny w Polsce.

Do grupy leków doraźnych stosowanych u chorych na astmę zaliczamy:

• krótko działające B₂-mimetyki (SABA – short-acting β₂-agonists)
• leki przeciwcholinergiczne (LAMA)^1,5,9,10.