Alergia na białka mleka krowiego a zespół FPIES

lek. Anna Wejman

Oddział Pediatrii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu

Adres do korespondencji:

lek. Anna Wejman

Oddział Pediatrii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu

al. Wincentego Witosa 26, 45-401 Opole

e-mail: annawejman@onet.eu

  • Manifestacja kliniczna alergii na pokarm
  • Rozpoznanie alergii na białka mleka krowiego (ABMK) i zapalenia jelita cienkiego i okrężnicy wywołanego białkami pokarmowymi (FPIES)
  • Dieta bezmleczna podstawą leczenia nadwrażliwości na białka mleka krowiego
  • Karmienie piersią a ABMK i FPIES

Alergia na białka mleka krowiego (ABMK) to niepożądana reakcja na alergeny zawarte w mleku: kazeinę, β-laktoglobulinę i α-laktoglobulinę1. Może mieć podłoże alergiczne, niealergiczne i mieszane. Najczęściej jest diagnozowana w 2 miesiącu życia. Objawy ABMK mogą być zróżnicowane: od zmian skórnych po reakcje systemowe. Z kolei zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy wywołane białkami pokarmowymi (FPIES – food protein-induced enterocolitis syndrome) jest rodzajem niezależnej od immunoglobuliny E (IgE) alergii pokarmowej na białka mleka krowiego, która może prowadzić do wstrząsu hipowolemicznego2. Do zdiagnozowania tego zespołu wystarczy wywiad. W przypadku wątpliwości pomocne są próba prowokacji i testy alergiczne (punktowe testy skórne, panel swoistych IgE dla alergenów pokarmowych i badanie ALEX). Leczenie polega na eliminacji z diety pokarmów wywołujących objawy.

Opis przypadku

Na Oddział Pediatrii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Opolu został przyjęty 6-miesięczny chłopiec (urodzony z ciąży III, porodu II siłami natury w 38 tygodniu ciąży, z urodzeniową masą ciała 3820 g, oceniony na 10 punktów w skali Apgar) z podejrzeniem alergii na białka mleka krowiego. W wywiadzie 2 epizody wstrząsu anafilaktycznego. Do pierwszego doszło w 11 tygodniu życia, po podaniu mieszanki mlecznej, po którym kontynuowano karmienie mlekiem. Dziecko nie przybierało na wadze, oddawało płynne stolce. Pacjent był konsultowany alergologicznie – wykryto krew utajoną w kale; w panelu swoistych przeciwciał IgE nie wykazano ABMK. Dwa dni przed przyjęciem do szpitala w Opolu wystąpił kolejny epizod po spożyciu smakowej kaszki mlecznej, podczas którego objawy były bardzo nasilone – po godzinie od karmienia obserwowano wielokrotne, obfite wymioty, obniżone napięcie mięśniowe, zaburzenia świadomości, oddychania, centralizację krążenia. Rodzice udali się do szpitala w Lublińcu, skąd chłopca przekazano na oddział pediatryczny w Opolu.

Przy przyjęciu do szpitala pacjent był w stanie ogólnym średnio ciężkim, wiotki, stwierdzono: chłodną, bladą skórę, tachykardię, ciemię przednie zapadnięte, śluzówki podsychające. Włączono nawodnienie dożylne i uzyskano poprawę stanu dziecka. Na o...

Wysunięto podejrzenie zapalenia jelita cienkiego i okrężnicy wywołanego białkami pokarmowymi. W celu potwierdzenia rozpoznania wykonano badanie ALEX, w którym nie wykryto uczuleń. Postawiono więc diagnozę FPIES. Zalecono dietę bezmleczną oraz dals...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Alergia na białka mleka krowiego

Alergia na białka mleka krowiego jest rozpoznawana od 2 miesiąca życia3. Białka mleka krowiego są najczęstszą przyczyną alergii na pokarm oraz [...]

Podział i czynniki ryzyka ABMK

Podłożem alergii na białka mleka krowiego mogą być reakcje IgE-zależne, IgE-niezależne oraz mieszane (tab. 1). <<>>Prawdopodobieństwo rozwoju alergii mogą zwiększać [...]

Postacie ABMK

W IgE-zależnej postaci alergii objawy pojawiają się w ciągu kilku minut od spożycia pokarmu, natomiast w postaci IgE-niezależnej symptomy występują po [...]

Zespół FPIES

Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy wywołane białkami pokarmowymi jest postacią IgE-niezależnej alergii na białka mleka krowiego, a także na soję, ryż [...]

Podejrzenie ABMK

Lekarz podejrzewający ABMK u niemowlęcia karmionego pokarmem kobiecym powinien zalecić matce wykluczenie z diety produktów mlecznych na 2 tygodnie3,6. Jeżeli zaobserwuje [...]

Diagnostyka ABMK

Alergię na białka mleka krowiego można zdiagnozować po uzyskaniu dodatniego wyniku punktowego testu skórnego, na podstawie oznaczenia swoistych przeciwciał IgE oraz [...]

Etiologia FPIES

Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy wywołane białkami pokarmowymi ujawnia się między 2 a 7 miesiącem życia8. Liczba rozpoznań stale wzrasta – [...]

Kryteria rozpoznania FPIES

Do postawienia diagnozy FPIES wymagane jest <<>>spełnienie większego kryterium oraz co najmniej 3 mniejszych kryteriów (tab. 7).

Diagnostyk

a alergologiczna FPIES

Rozpoznanie FPIES potwierdzają ujemne wyniki testów alergologicznych w kierunku ABMK14. W trakcie próby prowokacji nie stwierdza się objawów natychmiastowych, obserwuje się [...]

Leczenie FPIES

Leczenie FPIES, podobnie jak alergii IgE-zależnej, polega na zastosowaniu diety eliminacyjnej i włączeniu jednego z omówionych wcześniej preparatów mlekozastępczych. W razie [...]

Nabywanie tolerancji na białka mleka krowiego

Rozwój tolerancji na białka mleka krowiego i soję następuje wcześniej niż na pokarmy stałe. W populacji dzieci w wieku 3 lat [...]

Podsumowanie

Diagnostyka alergologiczna wydaje się prosta. Wielokrotnie trzeba jednak spojrzeć na pacjenta interdyscyplinarnie, jak w przypadku różnicowania alergii IgE-zależnej z alergią IgE-niezależną [...]
Do góry