Żywienie noworodków z małą urodzeniową masą ciała – od szpitala do POZ
Część 1
lek. Julianna Żukowska, certyfikowany doradca laktacyjny
Adres do korespondencji:
lek. Julianna Żukowska
Oddział Neonatologii,
Szpital Specjalistyczny im. Świętej Rodziny
ul. Antoniego Józefa Madalińskiego 25, 02-544 Warszawa
e-mail: ju.zukowska@gmail.com
- Standardy postępowania poporodowego sprzyjające stymulacji i utrzymaniu laktacji u matek oraz karmieniu naturalnemu noworodków z małą urodzeniową masą ciała
- Zasady żywienia noworodków z małą urodzeniową masą ciała oraz znaczenie mleka kobiecego w ich diecie
- Suplementacja u noworodków karmionych naturalnie
Właściwe żywienie jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju i zdrowia noworodków z małą urodzeniową masą ciała. Ze względu na różnorodność tej grupy dzieci, do której zalicza się noworodki zarówno donoszone, jak i urodzone przedwcześnie, ważne jest indywidualne podejście uwzględniające specyfikę tej populacji. Wspólnym mianownikiem jest zalecenie karmienia mlekiem matki lub pokarmem kobiecym z banku mleka bądź dążenie do osiągnięcia tego celu. Karmienie naturalne uznaje się za najlepszy sposób żywienia noworodków z małą urodzeniową masą ciała, zapewniający im optymalne odżywienie, rozwój układu odpornościowego i budowanie więzi emocjonalnej z matką.
W artykule opisano zasady żywienia, a także wystandaryzowane narzędzia służące do oceny oraz monitorowania wzrostu i rozwoju tej grupy dzieci, takie jak siatki centylowe i pomiary antropometryczne z uwzględnieniem aktualnych wytycznych European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN), American Academy of Pediatrics (AAP), Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻD) oraz zaleceń Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego (PTN). Karmienie mlekiem własnej matki dziecka z małą urodzeniową masą ciała jest efektem współpracy całego zespołu terapeutycznego, którego istotnym członkiem jest doradca laktacyjny.
Definicja
Noworodki z małą urodzeniową masą ciała to dzieci ważące 1500-2500 g. Jest to niezwykle różnorodna grupa. Zalicza się do niej noworodki zarówno donoszone, jak i urodzone przedwcześnie. Podziału tej grupy dzieci dokonuje się na podstawie długości trwania ciąży oraz urodzeniowej masy ciała. Ponadto w każdej podgrupie mogą występować noworodki z wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrastania płodu (IUGR – intrauterine growth restriction).
Ze względu na urodzeniową masę ciała tę grupę dzieci dzielimy na podgrupy noworodków:
- z małą urodzeniową masą ciała (LBW – low birth weight) – 1500-2500 g
- z bardzo małą urodzeniową masą ciała (VLBW – very low birth weight) – 1000-1499 g
- z ekstremalnie małą urodzeniową masą ciała (ELBW – extremely low birth weight) – <1000 g.
Noworodki przedwcześnie urodzone dzielimy ze względu na długość trwania ciąży na1:
Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:
Statystyki GUS
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) w 2023 roku w Polsce na świat przyszło 13 383 dzieci z małą urodzeniową masą [...]
Znaczenie pokarmu kobiecego
W 2021 roku PTGHiŻD opublikowało zasady żywienia zdrowych, urodzonych o czasie niemowląt3. Dokument ten jest aktualizacją wcześniejszych stanowisk PTGHiŻD dotyczących zasad [...]
Rola opieki okołoporodowej lub ochrona i propagowanie karmienia piersią
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz.U. 2018 poz. 1756) zawiera zasady [...]
Skład mleka kobiecego
Mleko kobiece zawiera specyficzne dla naszego gatunku składniki, które na bieżąco dostosowują się do indywidualnych potrzeb matki i dziecka. Nie tylko [...]
Korzyści z karmienia piersią
Karmienie piersią przynosi wiele korzyści zdrowotnych szczególnie dziecku z małą urodzeniową masą ciała. Zalicza się do nich zmniejszone ryzyko chorób infekcyjnych [...]
Postępowanie po urodzeniu: pierwsze karmienie i kontakt skóra do skóry
Zgodnie ze standardem opieki okołoporodowej bezpośrednio po urodzeniu należy umożliwić dziecku nieprzerwany kontakt z matką (skóra do skóry), trwający 2 godz. [...]
Kangurowanie
Rekomendowane jest również kangurowanie (zwłaszcza u wcześniaków), czyli system postępowania polegający na umożliwianiu bezpośredniego kontaktu skóra do skóry matki/ojca i dziecka [...]
Siara
Siara (inaczej: młodziwo lub colostrum) to gęste, żółte mleko kobiece wytwarzane w pierwszych dniach po urodzeniu dziecka. Jej skład jest podobny [...]
Postępowanie z noworodkiem urodzonym przedwcześnie
W przypadku wcześniaka lub dziecka wymagającego interwencji medycznej pierwsze karmienie może się opóźnić lub być niemożliwe w zalecanej formie. Niezależnie od [...]
Dokarmianie
Zgodnie ze standardem opieki okołoporodowej rekomenduje się karmienie mlekiem matki zarówno bezpośrednio z piersi, jak i pokarmem odciągniętym. Jeżeli noworodek nie [...]
Banki mleka w Polsce
„Mleko kobiece pochodzące z profesjonalnego banku mleka jest drugim po mleku własnej matki pokarmem z wyboru do stosowania u noworodków i [...]
Stymulacja laktacji
W przypadku dzieci donoszonych z małą urodzeniową masą ciała odciąganie pokarmu może być wskazane w szczególnych sytuacjach nawet u kobiet z [...]
Alternatywne formy dokarmiania
W okresie stabilizacji karmienia piersią należy stosować takie metody dokarmiania, które nie będą zaburzać ani zmieniać w znaczący sposób wzorca ssania [...]
Wzmacniacz pokarmu
W przypadku karmienia mlekiem kobiecym noworodków urodzonych przedwcześnie ich przyrosty masy ciała mogą być wolniejsze niż wzrost wewnątrzmaciczny, do którego należy [...]
Suplementacja u dzieci karmionych piersią
Suplementacja witaminy D3 jest wskazana od pierwszych dni życia u wszystkich noworodków. Dzieci donoszone i wcześniaki urodzone w 33-36 tygodniu ciąży [...]
Żywienie dzieci niekarmionych piersią
Niektóre noworodki z małą urodzeniową masą ciała wymagają dokarmiania. Mlekiem pierwszego wyboru jest odciągany pokarm matki, dlatego należy podjąć stymulację laktacji [...]
Podsumowanie
W pierwszej części artykułu opisane zostały zasady żywienia dzieci z małą urodzeniową masą ciała oraz znaczenie mleka kobiecego w ich diecie. [...]
