Recepta w pięć minut? Samorząd lekarski wydaje wojnę receptomatom

Komisja Etyki Lekarskiej Naczelnej Rady Lekarskiej zajęła się zjawiskiem niekontrolowanego wypisywania recept i zwolnień przez specjalne strony internetowe. Według członków komisji, należy odróżnić sprzedaż recept i zwolnień na żądanie od teleporady.
Komisja w stanowisku przyjętym 12 lutego przypomina, że obowiązki lekarza oraz prawa pacjenta są takie same niezależnie od sposobu realizacji porady lekarskiej. Nie zmieniają się również zasady dotyczące udzielania teleporad przy wykorzystaniu technologii telemedycznych oraz porad osobistych, ani zasady odpowiedzialności zawodowej, cywilnej i karnej. Teleporada stanowi uznany na świecie sposób sprawowania opieki nad pacjentem i może być traktowana jako jeden ze standardów postępowania medycznego, pod warunkiem podejmowania działań lekarskich z należytą starannością. Integralnym elementem porady lekarskiej jest, w zależności od potrzeb pacjenta, wystawianie zaświadczeń, recept i zwolnień lekarskich.
Natomiast błędną interpretacją zasad obowiązujących w telemedycynie jest komercyjne wystawianie zwolnień i recept online na żądanie. Komisja Etyki Lekarskiej NRL po szczegółowej analizie wielu przykładów oferowanych w internecie usług odpłatnego wystawiania recept i zwolnień krytycznie ocenia opisane zjawisko zwłaszcza w sytuacjach, kiedy:
•    wystarczające do otrzymania recepty/zwolnienia jest wypełnienie krótkiej ankiety niespełniającej kryterium badania podmiotowego i sugerującej pacjentowi objawy,
•    czynnością uruchamiającą procedurę otrzymania dokumentu jest dokonanie płatności,
•    pacjent nie ma jakiegokolwiek kontaktu z lekarzem,
•    oferty wystawiania recept i zwolnień służą jedynie ich odpłatnej sprzedaży, noszą cechy reklamy i np. oferują specjalne zniżki za wypełnienie ankiety,
•    finalizacja otrzymania usługi jest – zgodnie z ofertą – niezwykle krótką (3-5-minutową) usługą sugerującą niedochowanie należytej staranności,
•    pacjent nie był wcześniej badany i leczony przez danego lekarza wystawiającego receptę bądź zwolnienie na żądanie.
Lekarze wydający w opisanym trybie recepty i zwolnienia narażają się na odpowiedzialność zawodową z powodu naruszenia następujących artykułów Kodeksu Etyki Lekarskiej:
•    art. 8 – w zakresie niedochowania należytej staranności i niepoświęcenia pacjentowi należytego czasu,
•    art. 9 – w zakresie określenia wyjątków, kiedy porada może być udzielona na odległość,
•    art. 10 – w zakresie wykraczania poza umiejętności zawodowe w sytuacji wystawiania zaświadczeń spoza posiadanej specjalności lekarskiej,
•    art. 11 – w zakresie braku dbałości o odpowiednią jakość opieki nad pacjentem,
•    art. 40 – w zakresie wydawania zaświadczeń bez osobistego badania i/lub odpowiedniej dokumentacji.
Komisja Etyki Lekarskiej wskazuje, że to lekarz winien podejmować decyzję, czy w ustalonym stanie faktycznym w ogóle możliwe jest przeprowadzenie teleporady, a w przypadku jej podjęcia należy poinformować pacjenta, w jakim zakresie lekarz może mu pomóc oraz jakie są ograniczenia związane z poradą zdalną. – Decydujące o możliwości przeprowadzenia porady teleinformatycznej są kryteria medyczne, a nie życzeniowe bądź komercyjne – podkreśla komisja.
W ocenie jej członków, nie należy przeprowadzać zdalnej porady dla pacjenta dotąd przez lekarza niebadanego i nieleczonego, bądź pacjenta zgłaszającego nowy problem zdrowotny. Pacjentowi będącemu pod opieką danego lekarza należy natomiast zapewnić ciągłość leczenia, możliwość konsultacji, poczucie bezpieczeństwa w terapii, czemu służyć może teleporada. Należy przy tym pamiętać, że jeśli zgłaszane przez pacjenta objawy wymagają przeprowadzenia osobistego badania fizykalnego, to konieczna jest jego wizyta osobista u lekarza, a wystawienie dokumentów takich jak recepta czy zwolnienie lekarskie bez badania przedmiotowego może zostać uznane za niedopełnienie standardu należytej staranności.