Wytyczne
Zastosowanie fototerapii w leczeniu łuszczycy
dr hab. n. med. Agnieszka Osmola-Mańkowska
- Zalecenia dotyczące wykorzystania różnych form terapii ultrafioletem ze źródeł sztucznych u pacjentów z łuszczycą
- Stosowanie wąskozakresowego UVB, PUVA, fototerapii celowanej, nowych form laseroterapii oraz innych metod
- Analiza skuteczności i bezpieczeństwa poszczególnych metod w monoterapii i w leczeniu skojarzonym
W artykule przedstawiono i omówiono wytyczne dwóch towarzystw: Amerykańskiej Akademii Dermatologii (AAD – American Academy of Dermatology) i Narodowej Fundacji ds. Łuszczycy (NPF – National Psoriasis Foundation) poświęcone zastosowaniu fototerapii w leczeniu tej choroby. Konsensus został opracowany na podstawie wiarygodnych dowodów naukowych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa terapii, wspartych przez opinie ekspertów, z jednoczesnym wyeliminowaniem konfliktu interesów. Wytyczne odnoszą się do pacjentów dorosłych (zalecenia dotyczące leczenia łuszczycy w populacji pediatrycznej zawarto w osobnym dokumencie). Okres ich obowiązywania wynosi 5 lat od daty publikacji, o ile nie zostaną wydane wcześniejsze aktualizacje1.
Dodatkowo artykuł zawiera komentarz odnoszący się do aktualnych wytycznych Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD) w sprawie leczenia łuszczycy oraz zastosowania fototerapii. Rekomendacje PTD dotyczące leczenia łuszczycy zostały zawarte w publikacji pod redakcją prof. Adama Reicha, natomiast szczegółowe zalecenia stosowania fototerapii (m.in. w leczeniu łuszczycy) ukazały się w artykule autorstwa prof. Waldemara Placka i wsp.2,3
Łuszczyca – kluczowe informacje
Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry, manifestującą się klinicznie jako obecność dobrze odgraniczonych rumieniowych grudek, pokrytych srebrzystą łuską. Zmiany zwykle obejmują takie okolice, jak owłosiona skóra głowy, łokcie, kolana, okolica krzyżowa i inne, np. dłonie i stopy. Ciężkość choroby określa się za pomocą wskaźnika BSA (body surface area):
- BSA <3% – łuszczyca łagodna
- BSA 3-10% – łuszczyca umiarkowana
- BSA >10% – łuszczyca ciężka.
Skala PASI (Psoriasis Area and Severity Index) jest bardziej specyficznym narzędziem do oceny nasilenia i rozległości łuszczycy. W tym wypadku ocenie poddaje się również nasilenie zmian skórnych (tj. rumienia, nacieku i złuszczania) w zakresie od 0 do maksymalnie 72. Skala PASI jest często stosowana w badaniach klinicznych do oceny odpowiedzi na leczenie, ale również na co dzień przez dermatologów praktyków lub w wyspecjalizowanych centrach leczenia łuszczycy.
Łuszczyca jest schorzeniem o podłożu autoimmunologicznym, związanym z nieprawidłową aktywacją limfocytów T i komórek dendrytycznych, co prowadzi do uwalniania prozapalnych cytokin: interleukiny 1 (IL-1), IL-6, IL-12, IL-17, IL-23 oraz czynnika mar...
