Rekomendacje EULAR dotyczące leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów rąk

Artroplastyka (typowo implanty sylikonowe) jest preferowaną techniką w przypadku stawów międzypaliczkowych proksymalnych, z wyjątkiem stawu 2, gdzie można rozważyć artrodezę. Metodę tę zaleca się w chorobie stawów międzypaliczkowych dalszych. Istotna jest rehabilitacja pooperacyjna.

Z rekomendacji wycofano zalecenie osteotomii, ponieważ technika ta jest przestarzała.

Monitorowanie

Uważa się, że przewlekłe monitorowanie nie daje dodatkowych korzyści w związku z tym, że nie ma leków modyfikujących przebieg choroby (inaczej niż w przypadku innych chorób reumatycznych). Niemniej monitorowanie prawdopodobnie zwiększa przestrzeganie zaleceń terapii niefarmakologicznych, takich jak ćwiczenia czy noszenie ortezy, co wpływa na możliwość oceny postępowania leczniczego. U większości chorych standardowa radiografia nie jest przydatna. Monitorowanie nie musi być koniecznie prowadzone przez reumatologa.

Kryteria nowe a stare

W nowych kryteriach do wartości nadrzędnej podniesiono konieczność ścisłej współpracy z pacjentem, bardzo istotnej w leczeniu każdej choroby przewlekłej, również choroby zwyrodnieniowej stawów rąk. Celem postępowania jest łagodzenie dolegliwości bólowych i poprawa funkcjonalności ręki, co istotnie wpływa na jakość życia. Chorym powinien zająć się zespół profesjonalistów ochrony zdrowia. Podkreślono, że pierwszoplanową rolę odgrywa postępowanie niefarmakologiczne, a leczenie farmakologiczne i operacyjne jest tylko uzupełnieniem. Mimo wątpliwej przydatności zalecane są ćwiczenia rąk. Tylko w chorobie podstawy kciuka istotne jest wielomiesięczne używanie ortez; są one mało przydatne w innych postaciach choroby. W leczeniu przeciwbólowym preferowane jest miejscowe stosowanie maści zawierających niesteroidowe leki przeciwzapalne. Nie ma uzasadnienia dla stosowania kapsaicyny, która była rekomendowana w poprzednich zaleceniach. Podobnie zmieniono rekomendacje dotyczące miejscowego stosowania ciepła, które raczej nie przynosi ulgi; w dalszym ciągu można stosować chłodzenie. W przypadku nieskuteczności leczenia miejscowego można zastosować doustne niesteroidowe leki przeciwzapalne, pamiętając o powszechnie znanych przeciwwskazaniach do ich przyjmowania. Paracetamol przestał być analgetykiem z wyboru, chociaż może być stosowany u wybranych chorych. Mimo niepewnych danych zasugerowano stosowanie siarczanu chondroityny. Nie są zalecane inne tzw. wolno działające leki objawowe, które wskazywano w poprzednich rekomendacjach. Nie są również rekomendowane miejscowe wstrzyknięcia glikokortykosteroidów, poprzednio zalecane. Glikokortykosteroidy sporadycznie mogą być stosowane doustnie. Nowością jest zakaz stosowania leków modyfikujących przebieg zapaleń stawów – zarówno syntetycznych, jak i biologicznych. Wprowadzono rekomendacje operowania nie tylko podstawy kciuka, gdzie najskuteczniejsze wydaje się najprostsze wycięcie kości czworobocznej większej, lecz także stawów międzypaliczkowych bliższych, w przypadku których preferowana jest artroplastyka, i dalszych, w których stosuje się usztywnienie.