Praktyka kliniczna

Najczęstsze dermatozy owłosionej skóry głowy wieku dziecięcego

Dr n. med. Marta Stawczyk-Macieja

Dr hab. med. Aneta Szczerkowska-Dobosz

Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Adres do korespondencji: Dr hab. med. Aneta Szczerkowska-Dobosz, Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii, Gdański Uniwersytet Medyczny, ul. Kliniczna 1a, 80-402 Gdańsk

Owłosiona skóra głowy stanowi częstą lokalizację schorzeń dermatologicznych u dzieci. Nierzadko zmiany chorobowe umiejscowione są wyłącznie w obrębie skóry skalpu. Z uwagi na podobieństwo obrazu klinicznego pewnych jednostek chorobowych postawienie diagnozy w niektórych przypadkach może być utrudnione. W pracy przedstawiamy charakterystykę najczęściej spotykanych w dermatologii pediatrycznej schorzeń, w przebiegu których owłosiona skóra głowy stanowi dominującą lub jedyną lokalizację wykwitów skórnych.

Łojotokowe zapalenie skóry

Łojotokowe zapalenie skóry należy do częstych dermatoz zapalnych wieku dziecięcego. Z uwagi na dwa szczyty zachorowań wyróżnia się postać niemowlęcą oraz postać osób dorosłych. W etiopatogenezie schorzenia podkreśla się rolę wzmożonej aktywności gruczołów łojowych, nadmiernej kolonizacji Malassezia spp., czynników immunologicznych oraz środowiskowych. W odmianie niemowlęcej łojotokowe zapalenie skóry wiąże się w szczególności z nadmierną aktywnością gruczołów łojowych pozostających pod wpływem czynników hormonalnych, głównie androgenów i progesteronu.[1] Świadczy o tym wczesny początek schorzenia, przypadający między 8. a 10. tygodniem życia oraz wygasanie choroby w ciągu kolejnych 8-12 miesięcy, kiedy stężenie hormonów spada. Zmiany w przebiegu niemowlęcego wyprysku łojotokowego ograniczają się najczęściej do owłosionej skóry głowy, przybierając postać mocno przylegających do podłoża strupów oraz miękkich, tłustych łusek barwy żółtej. Taki obraz kliniczny jest potocznie nazywany ciemieniuchą i ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni. W części przypadków zmiany skórne nie ustępują i mogą się rozprzestrzenić na inne okolice ciała: czoło, okolice skroniowe, małżowiny uszne, policzki, szyję, tułów i kończyny. Wykwity mają charakter rozsianych grudek przymieszkowych oraz dobrze odgraniczonych od otoczenia rumieniowo-złuszczających blaszek, mogących się łączyć ze sobą zwłaszcza w obrębie tułowia oraz kończyn dolnych. Zlewne wykwity zapalne mogą prowadzić do stanu erytrodermicznego.

W różnicowaniu łojotokowego zapalenia skóry zlokalizowanego w obrębie owłosionej skóry głowy należy wziąć pod uwagę w szczególności atopowe zapalenie skóry, które charakteryzuje występowanie świądu, późniejszy początek choroby (zazwyczaj powyżej trzeciego miesiąca życia, kiedy aktywność gruczołów łojowych wygasa) oraz pozytywny wywiad atopowy. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić także łuszczycę owłosionej skóry głowy oraz infekcje grzybicze.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Łuszczyca

Łuszczyca jest częstą, przewlekłą chorobą zapalną skóry. W jej etiopatogenezie istotną rolę odgrywają czynniki genetyczne, zaburzenia immunologiczne oraz czynniki środowiskowe. Zapadalność [...]

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry jest genetycznie uwarunkowaną, przewlekłą i nawrotową dermatozą zapalną. Do tworzenia się wykwitów w obrębie skóry skalpu dochodzi m.in. [...]

Infekcje grzybicze

Owłosiona skóra głowy stanowi najczęstszą lokalizację infekcji grzybiczych u dzieci. Dermatofitozy skóry skalpu są jednocześnie najczęstszą przyczyną utraty włosów o podłożu [...]

Grzybica strzygąca owłosionej skóry głowy

Grzybica strzygąca owłosionej skóry głowy jest wywołana przez gatunki antropofilne lub zoofilne grzyba strzygącego (Trichophyton).

Grzybica drobnozarodnikowa owłosionej skóry głowy

Czynnikiem etiologicznym grzybicy drobnozarodnikowej owłosionej skóry głowy są dermatofity z rodzaju Microsporum.

Łysienie plackowate

Łysienie plackowate jest częstą, przewlekłą chorobą zapalną mieszków włosowych. Blisko 30 proc. przypadków tego typu łysienia niebliznowaciejącego dotyczy populacji dziecięcej, a [...]

Podsumowanie

W populacji dziecięcej owłosiona skóra głowy stanowi częstą lokalizację zmian skórnych w przebiegu różnych dermatoz.

Do góry