Na całym świecie od wielu lat obserwuje się stały wzrost zachorowań na nowotwory złośliwe. Ciągle rosnąca liczba chorych oraz złożoność terapii przeciwnowotworowych stanowią jedno z największych wyzwań dla współczesnej medycyny. W opiekę nad pacjentami zaangażowane są zespoły interdyscyplinarne, co ma umożliwić bezpieczne prowadzenie optymalnej terapii. Nowoczesne leczenie, choć coraz skuteczniejsze w walce z nowotworem, nie jest pozbawione ryzyka wystąpienia jatrogennych powikłań. Ważnym zagadnieniem są także powikłania odległe (w tym późna kardiotoksyczność), które wynikają z długotrwałego wpływu terapii onkologicznej.

Również w Polsce rokowanie pacjentów z nowotworem systematycznie się poprawia¹. Aktualne dane wskazują, że 5-letnie przeżycie chorych na raka piersi jest już lepsze niż pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca². Pokazuje to, jak ważna jest opieka wielospecjalistyczna w omawianej grupie chorych.

Potrzebę usystematyzowania wiedzy na temat wpływu leczenia onkologicznego na układ sercowo-naczyniowy dostrzegło już kilka lat temu Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC – European Society of Cardiology), wydając dokument dotyczący podstaw profilaktyki i terapii kardiologicznej w tym zakresie³. Obecnie wyspecjalizowała się grupa kardiologów, którzy zajmują się wszystkimi aspektami prewencji, diagnostyki i leczenia chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów onkologicznych. Międzynarodowe Towarzystwo Kardioonkologiczne (ICOS – International Cardio-Oncology Society) od marca 2020 r. przeprowadza egzaminy specjalizacyjne w dziedzinie kardioonkologii.

W artykule przedstawiono najczęstsze problemy sercowo-naczyniowe, z którymi kardiolog może się spotkać u pacjenta z chorobą nowotworową. Omawiając to zagadnienie, należy podkreślić, jak ważna jest stała współpraca kardiologa z onkologiem lub hematoonkologiem.

Leki przeciwnowotworowe i powikłania kardiologiczne

Współczesna onkologia wykorzystuje wiele leków przeciwnowotworowych. Można je zaliczyć do kilku grup:

• klasyczne chemioterapeutyki
• hormonoterapia
• leki ukierunkowane molekularnie
• immunoterapia.

W każdej z nich znajdują się substancje wykazujące toksyczność wobec układu sercowo-naczyniowego. W tabeli 1 przedstawiono potencjalne powikłania kardiologiczne, które mogą być powodowane przez najczęściej stosowane leki onkologiczne. Główne powik...