Badanie własne

Od września 2016 do września 2020 r. w Śląskim Ośrodku Leczenia Chorób Oczu dokonano wszczepu 21 soczewek u 11 pacjentów (1 pacjent z anizometropią). Zabiegi wykonywano w obojgu oczach jednocześnie. Do zabiegu zakwalifikowano osoby, które wyraziły chęć pozbycia się wady wzroku. Warunkiem rozpoczęcia procesu kwalifikacji było zachowanie zdolności akomodacyjnych oczu. Część z pacjentów tej grupy nie zakwalifikowała się do zabiegu LKW. U pozostałych wada była zbyt duża, aby ją skorygować z użyciem metody laserowej. Wiek pacjentów wynosił od 21 do 42 lat. Zabiegowi poddano 8 mężczyzn i 3 kobiety.

Badania kwalifikacyjne objęły m.in. ocenę głębokości komory przedniej, która nie mogła być płytsza niż 2,8 mm. W jednym przypadku wszczepu dokonano w obojgu oczach u pacjenta z wysoką nadwzrocznością oraz towarzyszącym astygmatyzmem. Pozostali pacjenci to osoby z wysoką krótko­wzrocznością. Dodatkowo, u czterech z nich, w obojgu oczach skorygowano astygmatyzm rogówkowy.

Rycina 3. Soczewka fakijna tylnokomorowa. Model Evo firmy STAAR

Badania kwalifikacyjne wykonano pod kątem wszczepu soczewki EVO Visian ICL firmy STAAR (ryc. 3). Producent zapewnia, że dzięki użyciu tej soczewki można skorygować wady: krótkowzroczności w zakresie od −0,5 Dsph do −18,0 Dsph, nadwzroczności od +0,5 Dsph do +10,0 Dsph oraz astygmatyzmu do wartości +6,0 Dsph.

Kolejny stały punkt kwalifikacji to ocena wielkości wady wzroku. Na podstawie wyniku uzyskanego w badaniu wykonanym przez optometrystę dokonuje się właściwego doboru mocy soczewki fakijnej. Wspomniana głębokość komory przedniej i wymiar white-to-white, czyli średnica rogówki, to kolejne ważne elementy kwalifikacyjne, podobnie jak ocena liczby komórek śródbłonka.

Nie należy zapominać o ocenie wielkości średnicy źrenicy. Jej wielkość >6 mm, oceniana w warunkach fotopowych, będzie powodować pojawienie się niekorzystnych objawów obserwowanych w warunkach skotopowych, nieakceptowanych przez większość pacjentów.

Pacjenci zakwalifikowani do zabiegu muszą mieć pełną ostrość wzroku do dali i bliży. Jedne z głównych przeciwwskazań do wszczepu fakijnego to jaskra i wąski kąt przesączania, podobnie jak zbyt płytka komora przednia oka.

U pacjentów nadwzrocznych zakwalifikowanych do zabiegu należy wykonać zabieg irydotomii laserowej na dwa tygodnie przed zabiegiem wszczepu soczewki, zgodnie ze wskazaniami producenta.

Należy dodać, że wszystkie informacje na temat badań, które powinny być wykonane w procesie kwalifikacji, lekarz powinien uzyskać od producenta lub też dystrybutora soczewek. Dotyczy to także materiałów poglądowych obejmujących technikę wykonania wszczepu. Bez takiej wiedzy lekarz nie powinien decydować się na stosowanie produktu wybranej firmy.

Wracając do doświadczeń własnych, zabiegowi poddano pacjentów: z krótkowzrocznością w zakresie wielkości wady od −6,5 Dsph do −18,0 Dsph. U wspomnianych już 4 pacjentów (8 oczu) skorygowano dodatkowo astygmatyzm rogówkowy w zakresie od 1,25 Dcyl do 2,5 Dcyl. Pacjent z nadwzrocznością i astygmatyzmem miał obuocznie korygowaną wadę o wartości: oko prawe +9,25 Dsph/ 1,25 Dcyl i oko lewe +10,5 Dsph/1,5 Dcyl. Zabieg wprowadzenia soczewki fakijnej do komory tylnej oka wykonuje się przez cięcie wielkości 3 mm. Początkowo soczewkę umieszcza się w komorze przedniej, a następnie wprowadza się ją do komory tylnej oka (ryc. 4A-C).

Wyniki

Ostrość wzroku do dali oceniana z użyciem tablic logMar uległa poprawie. Średnią wartość uzyskaną w tej grupie przed zabiegiem i miesiąc po zabiegu przedstawiono na rycinie 5.

Rycina 5. Średnia wartość ostrości wzroku uzyskana w opisywanej w badaniu grupie przed zabiegiem oraz miesiąc po nim

Ostrość wzroku do bliży badana z użyciem tablic Snellena nie zmieniła się, osiągając podobne wartości jak przed zabiegiem, badane z najlepszą korekcją w stosunku do wartości pozabiegowych, badanych bez korekcji.

Po zabiegu wada resztkowa osiągnęła wartości następujące: w oczach krótkowzrocznych od −0,75 Dsph do +0,75 Dsph, w oczach z korygowanym astygmatyzmem od 0,25 Dcyl do 0,75 Dcyl. Żaden z powyższych pacjentów nie stosował korekcji wady resztkowej.

U 32-letniego pacjenta z astygmatyzmem oraz wysoką nadwzrocznością wada pozabiegowa wahała się w zakresie od +1,75 Dsph do +2,75 Dsph oraz od 0,5 Dcyl do 0,75 Dcyl. Tutaj należy dodać, że z racji młodego wieku wielkość resztkowej wady nadwzroczności może się zmieniać w zależności od pory dnia. Pacjent ma zachowaną akomodację, nie korygujemy zatem wady całkowitej, która ujawnia się po porażeniu akomodacji. Badanie wykonane w godzinach porannych, kiedy mężczyzna jest wypoczęty, może nie wykazywać obecności wady lub wskazywać tylko na jej małe wartości, zaś po kilku godzinach pracy wada może być o wiele większa. Pacjent nie stosował żadnej dodatkowej korekcji wady resztkowej. Myśląc o wadzie pozabiegowej, nie należy zapominać, że samo cięcie rogówkowe o wielkości 3 mm może indukować astygmatyzm.

Pozabiegowe badania kontrolne

Rycina 6. Optyczna koherentna tomografia (OCT) odcinka przedniego. Widoczny zarys własnej soczewki pacjenta (strzałki białe) oraz soczewki fakijnej (strzałki żółte). Dodatkowo wyliczono odległość implantu od soczewki pacjenta