Definicja i epidemiologia

Krwiopluciem nazywamy odkrztuszanie plwociny zawierającej krew lub podbarwionej krwią, czyli wykrztuszanie krwi, która uległa wynaczynieniu bezpośrednio do dolnych dróg oddechowych. Jest to objaw alarmujący zarówno chorego, jak i lekarza. Stwierdza się go dwukrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet^1,2. Niektórzy autorzy szacują, że może wystąpić nawet u ok. 10% osób z przewlekłymi chorobami układu oddechowego i stanowić przyczynę 6% zgłoszeń do pulmonologów³. Według badań epidemiologicznych przeprowadzonych we Francji objaw ten dotyczy 0,2% chorych hospitalizowanych z różnych przyczyn¹. Z dostępnych danych wynika także, że krwioplucie zdarza się najczęściej w regionach o największym zaludnieniu w przeliczeniu na kilometr kwadratowy¹.

Klasyfikacja

Ze względu na objętość odkrztuszanej krwi wyróżnia się krwioplucie: łagodne (<50 ml na dobę), umiarkowane (≥50 i <200 ml na dobę) oraz masywne, określane też krwotokiem płucnym (200-600 ml na dobę lub jak sugerują inni autorzy >600 ml świeżej krwi na 24-48 godz.⁴). Krwioplucie masywne w odróżnieniu od niemasywnego występuje rzadko, u ok. 3-10% osób z tym objawem, ale stanowi bezpośrednie zagrożenie życia^2-4.

Kryteria podziału przyjęte przez innych autorów zakładają z kolei, by za łagodne krwioplucie uznać odkrztuszanie krwi <30 ml na dobę, za umiarkowane – 30-200 ml na dobę, a za masywne – >200 ml na dobę. Od intensywności krwioplucia wg tych kryteriów są uzależnione decyzje diagnostyczne i terapeutyczne^5-9. Jednak podział na umiarkowane i masywne krwioplucie w dużej mierze zależy od raportowanej przez samych chorych objętości wykrztuszanej krwi. W związku z tym częste jest zawyżanie lub niedoszacowanie jego intensywności. Bardziej pragmatycznym podziałem byłoby wyróżnienie krwioplucia niezagrażającego bezpośrednio życiu oraz zagrażającego życiu¹⁰. I tak u chorego z obturacją oskrzeli i małą rezerwą oddechową oraz obciążeniami kardiologicznymi bezpośrednie zagrożenie życia może stanowić wykrztuszanie ok. 100 ml krwi w czasie kilku lub kilkudziesięciu minut¹⁰. Taki podział bezpośrednio implikuje skoordynowane działania diagnostyczno-terapeutyczne.

Odkrztuszana krew może pochodzić nie tylko z dolnych, lecz także z górnych dróg oddechowych (ze zmian w nosie, jamie ustnej, gardle, krtani) – ten stan określa się jako pseudohemoptysis. Niekiedy źródło krwawienia znajduje się w przewodzie pokarmo...