ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Dermatologia
Nadmierna potliwość u dzieci i młodzieży
lek. Lidia Ruszkowska
- Zjawisko pocenia się a hiperhydroza. Defekt kosmetyczny czy choroba?
- Nadmierna potliwość – epidemiologia, patogeneza i diagnostyka
- Przegląd opcji terapeutycznych nadpotliwości stosowanych u dzieci i młodzieży: od metod miejscowych po leczenie ogólne i zabiegowe
Gruczoły potowe są przydatkami skóry człowieka. Wszystkie gruczoły potowe znajdują się w dolnych warstwach skóry właściwej, a ich ujścia – na powierzchni naskórka. Rozróżnia się:
- gruczoły potowe ekrynowe
- gruczoły potowe apokrynowe
- gruczoły apoekrynowe.
Gruczoły potowe ekrynowe występują na całym ciele, w większej liczbie na dłoniach, podeszwach i czole, a najmniej jest ich na pośladkach. Wydzielanie potu jest kontrolowane przez pozazwojowe sudomotoryczne włókna nerwów współczulnych. Neurotransmiterem włókien jest acetylocholina, która działając na receptory nikotynowe, powoduje wydzielanie noradrenaliny. Pot wydzielany przez gruczoły ekrynowe jest bezwonny, hipotoniczny o pH 5-6. Nadmierne wydzielanie potu następuje w wysokiej temperaturze i pod wpływem stresu. Gruczoły potowe ekrynowe są obecne i aktywne od urodzenia1.
Gruczoły potowe apokrynowe są obecne w wieku płodowym, ale przed porodem ulegają inwolucji, dopiero w okresie pokwitania rozpoczynają produkcję potu. Przewód wyprowadzający gruczołu apokrynowego kończy się w przewodzie wyprowadzającym mieszka włosowego, powyżej ujścia gruczołu łojowego. Gruczoły apokrynowe zlokalizowane są: pod pachami, w okolicy narządów płciowych, odbytu, pępka i na brodawkach sutkowych. Ich aktywność jest stymulowana głównie przez adrenalinę i w mniejszym stopniu przez noradrenalinę. Nie do końca wyjaśniono, jaką rolę odgrywają w organizmie człowieka. W cyklu ewolucyjnym pot wydzielany przez gruczoły apokrynowe zawierał feromony i zjawisko to regulowało rozrodczość u ssaków1.
Gruczoły apoekrynowe są obecne wyłącznie u dorosłych, zlokalizowane w dole pachowym; ich przewód wyprowadzający uchodzi na powierzchnię naskórka1.
Ilość wydzielanego potu jest różna u każdego człowieka. Chroni on organizm przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi, a przede wszystkim przed przegrzaniem (termoregulacja). Pocenie się w sytuacjach stresowych jest funkcją atawistyczną, ale niestety nadal obecną w naszym życiu1.
Nadczynność gruczołów potowych wywołuje nadpotliwość. Ich budowa i liczba u chorych jest prawidłowa, natomiast dochodzi u nich do nadmiernej aktywacji układu współczulnego i przywspółczulnego. Rozróżniamy nadmierną potliwość pierwotną i wtórną (związaną z chorobami wewnątrzustrojowymi) oraz nadpotliwość miejscową i uogólnioną1,2.
