W SKRÓCIE

Słowo „afereza” pochodzi z języka greckiego i oznacza „usuwanie”. Filtrując lub wirując krew można rozdzielić jej składniki (ryc. 1). Metody filtracyjne pozwalają usunąć osocze (plazmafereza) z zachowaniem elementów morfotycznych. Metody wirówkowe są bardziej uniwersalne i umożliwiają plazmaferezę lub wybiórcze usunięcie poszczególnych komórek krwi (np. trombafereza). Składniki krwi (np. płytki krwi zgodne w układzie HLA lub komórki macierzyste szpiku kostnego) pozyskuje się w celach terapeutycznych od zdrowych dawców. Przedmiotem tego artykułu jest eliminacja patogennych nieprawidłowych składników krwi.

Plazmafereza jest pilnym leczeniem doraźnym, skutecznym tylko przez kilka dni, jeśli nie zostanie podjęte leczenie przyczynowe. Daje czas, dopóki nie zaczną działać leki immunosupresyjne. Jeśli to możliwe, przewozi się pacjenta do ośrodka, jeśli nie, aparaturę można zainstalować przy łóżku.

Porównanie separatorów o przepływie ciągłym i cyklicznym

Separator o ciągłym przepływie (ryc. 2) usuwa osocze zachowując zdrowe składniki krwi. Zestaw do poboru krwi z dwiema igłami doprowadza krew do separatora, a po odwirowaniu składniki krwi odprowadza ponownie do organizmu, jednocześnie usuwając osocze. Stałe przetaczanie płynów utrzymuje równowagę hemodynamiczną. Pojemność pozaustrojowego układu separatora jest minimalna (<150 ml), ale mimo to wciąż zbyt duża dla niemowląt i małych dzieci.

W odróżnieniu od separatora o ciągłym przepływie, w separatorze o przepływie cyklicznym chory połączony jest z aparaturą pojedynczym przewodem. Krew jest doprowadzana do pracującej wirówki, która oddziela osocze. Elementy morfotyczne powracają do chorego w regularnych odstępach czasu przez odwrócenie kierunku przepływu. Pojemność układu pozaustrojowego jest zbyt duża dla chorych niestabilnych krążeniowo.