Listopad 2010 roku. Pani Jolanta w szóstym miesiącu ciąży zgłasza się na rutynową kontrolę do ginekologa w Malborku. Podczas badania USG lekarz dostrzega pewne nieprawidłowości w rozwoju płodu. Kieruje kobietę do dr. n. med. Macieja Chojnickiego, kardiologa, na specjalistyczne badanie USG. Następnie pacjentka trafia do Szpitala „Kliniczna” w Gdańsku na kolejne badania prenatalne. Lekarze rozpoznają ciężką wadę serca – wrodzone uszkodzenie drogi wypływu komory lewej z fibroelastozą wsierdzia i krytyczne zwężenie drogi wypływu komory lewej.

– To było głównym powodem tego, że lewa komora serca nie rozwijała się prawidłowo, co nieuchronnie prowadziło do jednej z najcięższych, letalnych wad – hipoplazji lewego serca – tłumaczy prof. dr hab. med. Ireneusz Haponiuk, szef Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej w Szpitalu św. Wojciecha na gdańskiej Zaspie.

Prof. dr hab. med. Ireneusz Haponiuk

Ze względu na to, że wada ta jest nieuleczalna, w krajach Europy Zachodniej takich przypadków już się dziś praktycznie nie spotyka, zostały wyeliminowane przez diagnostykę prenatalną i terminację ciąży. Jedyną szansą dla tych małych pacjentów, po kilku operacjach paliatywnych, jest docelowo przeszczepienie serca. Z powodu braku dawców jest to jednak szansa tylko teoretyczna. W przyszłości – jak twierdzi dr Haponiuk – ratunkiem dla takich pacjentów może się okazać sztuczne serce.

Kubuś dostał jednak szansę od losu. Lekarze z Gdańska wysłali jego ciężarną mamę do Austrii na zabieg tzw. wewnątrzłonowej płodowej balonoplastyki. Wówczas nie wykonywano jeszcze w Polsce takich zabiegów w łonie matki. Tymczasem dzięki poszerzeniu drogi wypływu oraz zastawki aortalnej lewa komora serca Kubusia mogła się znowu rozwijać. Nie była jednak w stanie nadrobić wszystkich zaległości.

W trzeciej dobie po narodzinach (urodził się 25 marca 2011 roku) Kubuś przeszedł drugą, noworodkową balonoplastykę drogi wypływu lewej komory, a potem kolejną – gdy skończył pięć miesięcy.

– Od tego czasu synek rozwijał się i funkcjonował jak każde zdrowe dziecko.

Co dwa-trzy miesiące przyjeżdżaliśmy do dr. Chojnickiego na badania kontrolne. I nic złego się nie nie działo aż do sierpnia tego roku, kiedy zaczął tracić przytomność – opowiada jego mama.

Nie sposób było jednak rozstrzygnąć, czy winne temu było jego chore serce, czy panujące tego lata upały.

We wrześniu rodzice Kubusia podjęli wspólnie z lekarzami decyzję o kolejnej operacji.

– Stanęliśmy przed bardzo trudną decyzją zarówno dla nas, jak i dla rodziców Kuby – jaki zabieg wykonać – przyznaje prof. Haponiuk.

– Gdyby problem dotyczył wyłącznie zastawki aortalnej, moglibyśmy próbować ją wymienić albo naprawić, gdyby chodziło o wadę aorty wstępującej, moglibyśmy ją poszerzać. Wada serca u Kuby była jednak skomplikowana. Stąd decyzja o tak rozległym zabiegu. Tak naprawdę został on wymyślony dla problemów z zastawką aortalną, która łączy lewą komorę z tętnicą główną. Generalnie zabieg polegał na pobraniu fragmentu ściany i zastawki z dobrej, prawej komory serca i wszczepieniu (po rozległej resekcji fibroelastozy, czyli zwłóknienia wsierdzia) w miejsce uszkodzonej zastawki w lewej komorze, podczas gdy w miejsce pobranej zastawki płucnej wszczepiono protezę biologiczną – tłumaczy prof. Haponiuk.

Kuba nadal ma dwie komory serca, z tym że jedna jest odtworzona z tzw. materiału własnego, druga zaś uzupełniona materiałem biologicznym. Tak więc zabieg (Ross-Rastan-Konno) został poszerzony o odbudowę zwężonej drogi wypływu lewej komory z części mięśnia sercowego, który należał pierwotnie do komory prawej.

Chłopiec zniósł zabieg zadziwiająco dobrze. Udało się w sposób dynamiczny przeprowadzić go przez wczesny okres pooperacyjny. Chłopiec nie będzie musiał przyjmować leków przeciwkrzepliwych. Jak podkreśla kardiochirurg, cała operacja to zwieńczenie międzynarodowej współpracy z kardiologami z Austrii.

– Kuba jest jednym z pierwszych pacjentów w Polsce, którym dzięki kardiologicznej interwencji w życiu płodowym udało się uratować obie komory serca – podkreśla profesor.

– Z tak naprawionym sercem chłopiec powinien dobrze funkcjonować aż do dorosłości – twierdzi prof. Haponiuk. A gdy dorośnie, lekarze będą znowu reagować w zależności od sytuacji. Profesor jest przekonany, że będą powstawać nowe protezy biozgodne, które nie będą ulegały destrukcji, a także nowe sposoby ich wszczepiania. Aż do momentu, gdy da się wymienić niewydolne serce na mechaniczną, w pełni wszczepialną sztuczną pompę, która je zastąpi.