W roku 2016 mija dziesięć lat od ustanowienia w czasopiśmie medycznym „Medical Tribune” działu Medycyny Sportowej. Głównym inicjatorem powołania stałej sekcji z zakresu medycyny aktywności fizycznej, traumatologii i rehabilitacji sportowców był Dyrektor ds. Wydawniczych Medical Tribune Andrzej Balcerzak. Od tego czasu na kanwie artykułów wydano już dwie części „Medycyny sportowej” w cyklu Biblioteka Medical Tribune, które to wydania zostały bardzo dobrze przyjęte w środowisku lekarzy i fizjoterapeutów uczestniczących na co dzień w pracy ze sportowcami i rekreantami. 

Istotę działu najlepiej oddają słowa listu (Łódź, 29 VIII 2012) skierowanego przez prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej prof. Annę Jegier do redaktor naczelnej „Medical Tribune” Iwony Konarskiej – „Wymieniony dział z uwagi na jego wysokie walory praktyczne jest również doceniany przez wielu lekarzy innych specjalności, rehabilitantów i fizjoterapeutów. Szybka aktualizacja danych klinicznych w istotnym stopniu uzupełnia podstawową wiedzę zawartą w podręcznikach i publikacjach z dziedziny medycyny sportowej i rehabilitacji. Poza tym w specjalnie zamawianych artykułach na bieżąco przedstawiane są najważniejsze problemy medyczne zawodników, które pojawiły się podczas największych imprez sportowych”. 

Dzięki wielu transmisjom telewizyjnym, internetowym i radiowym z największych imprez sportowych na świecie pojawili się mistrzowie sportu, których sukcesy i społeczne uznanie znalazły wielu naśladowców, zwłaszcza wśród młodzieży, ale także w gronie osób dorosłych. Chęć odnoszenia szybkich sukcesów za wszelką cenę spowodowała, że młodzi sportowcy zaczęli sięgać po niedozwolone środki zwiększające wydolność fizyczną. Z kolei dorośli rekreanci, zachęceni sukcesami swoich idoli sportowych, zaczęli zbyt intensywnie uprawiać sporty, najczęściej bez odpowiedniego przygotowania, dlatego uzyskali przydomek „weekendowych wojowników”. Niezależnie jednak od stopnia zaawansowania treningowego i poziomu sportowego zawodników w wielu przypadkach może dochodzić do ostrych urazów bądź przeciążeń narządu ruchu. Stany przetrenowania mogą również dotyczyć układu krążenia oraz ośrodkowego układu nerwowego. 

Innym ważnym zagadnieniem jest udział osób z różnymi schorzeniami, zwłaszcza cywilizacyjnymi (otyłość, nadciśnienie, choroba wieńcowa, osteoporoza), a także chorobami neurodegeneracyjnymi, w systematycznej i zwiększonej aktywności fizycznej. Obecnie już nikt nie ma wątpliwości, że ograniczenie codziennej aktywności fizycznej jest niezależnym czynnikiem ryzyka wielu chorób. 

Powyższe problemy są ważne dla lekarzy sportowych, dotyczą bowiem właściwej kwalifikacji zdrowotnej osób rozpoczynających działalność sportową i sportowo-rekreacyjną. Kolejnym zadaniem jest zapobieganie urazom i przeciążeniom narządu ruchu oraz stanom przetrenowania. Dochodzi do tego konieczność systematycznej kontroli medycznej, monitorowania obciążeń wysiłkowych oraz efektywnego leczenia i usprawniania w przypadku obrażeń sportowych. 

W obecnym wydaniu „Medycyny sportowej” Czytelnicy znajdą najważniejsze informacje na temat podwalin medycyny i traumatologii sportowej, wpływu niedozwolonych środków na organizm sportowca, promocji zdrowia i rekreacyjnych form aktywności fizycznej, wybranych zagadnień traumatologii sportowej i rehabilitacji, profilaktyki wad postawy dzieci i młodzieży oraz zalecanych ćwiczeń fizycznych, a także znaczenia i zastosowania różnych metod kinezyterapii w wybranych schorzeniach – endokrynologicznych, neurodegeneracyjnych, otyłości, osteoporozie, POChP, oraz kwalifikacji do sportu wyczynowego osób z wadami wzroku. W imieniu Autorów poszczególnych rozdziałów (którym dziękuję za duży wkład pracy i chęć podzielenia się swoją wiedzą) wyrażam nadzieję, że znajdujące się tam wiadomości z zakresu medycyny i traumatologii sportowej oraz fizjoterapii będą pomocne w bieżącej pracy ze sportowcami oraz wszystkimi osobami wymagającymi stosownych zaleceń co do zwiększonej bądź ukierunkowanej aktywności fizycznej. 

Na zakończenie pragnę serdecznie podziękować za nienaganną i cenną współpracę oraz ogromny profesjonalizm niezwykle ważnym dla mnie osobom: Panu Dyrektorowi Andrzejowi Balcerzakowi, Redaktorowi Dariuszowi Michalskiemu (byłemu sekretarzowi „Medical Tribune”) oraz Redaktor Naczelnej „Medical Tribune” Iwonie Konarskiej. Bez kreatywnego udziału tych Osób nie byłoby tak ciekawie wybranych tematów oraz niezwykle przystępnie przygotowanych materiałów dydaktycznych.

prof. Krzysztof Klukowski

TROCHĘ O HISTORII , ZAGROŻENIACH I NADZIEI

• Od krzewienia higieny w szkole po badania pilotów
dr n. med. Henryk Kuński

• Rozmowa ze zwolennikami legalizacji dopingu
prof. dr hab. med. Jerzy Smorawiński

• Skutki stosowania steroidów anaboliczno-androgennych
dr Wojciech Gawroński

• Wpływ leków nasennych na wydolność
lek. Jarosław Krzywański

• Ostra rywalizacja to zagrożenie dla osób niepełnosprawnych
dr Wojciech Gawroński

• Depresja w sporcie wyczynowym
dr n. med. Piotr Wierzbiński

• Odległe skutki zdrowotne uprawiania sportu wyczynowego
dr n. med. Krystyna Anioł-Strzyżewska


PROMOCJA ZDROWIA , ZWIĘKSZONA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, PROFILAKTYKA URAZÓW

• Sport jest elementem profilaktyki zdrowotnej
dr n. med. Andrzej Bugajski

• Kwalifikacja medyczna do aktywności fizycznej
dr hab. med. Krzysztof Mazurek, prof. nadzw. AWF J. Piłsudskiego w Warszawie

• Test wysiłkowy – przekonaj się, jak bardzo jest potrzebny
dr Wojciech Gawroński

• Stopniowanie wysiłku – mądra przestroga przed nadmiernym wysiłkiem
dr n. med. Witold Furgał

• Sport rekreacyjny a urazy tkanek miękkich
dr n. med. Andrzej Bugajski

• Narciarstwo zjazdowe – profilaktyka urazów (1)
dr n. med. Józef Czopik

• Narciarstwo zjazdowe – bezpieczny wyjazd weekendowy i urlopowy (2)
dr Beata Wojtyczek


TRAUMATOLOGIA SPORTOWA ORAZ REHABILITACJA Z ELEMENTAMI ODNOWY BIOLOGICZNEJ

• Przewodnik po diagnostyce obrazowej
dr n. med. Dominik Sieroń

• Ocena sprawności funkcjonalnej po obrażeniach stawu skokowego
mgr fizjologii Marek Emilianowicz

• Urazy skrętne kolana – identyfikacja czynników ryzyka i programy prewencji
dr Łukasz Szuba

• Powrót do sportu po obrażeniach narządu ruchu
dr hab. n. med. Wojciech Widuchowski, dr n. med. Andrzej Bugajski

• Czy warto przezwyciężać uraz, by zdobyć medal
dr hab. n. med. Wojciech Widuchowski, dr n. med. Andrzej Bugajski

• Najczęstsze urazy stawu kolanowego
dr hab. med. prof. nadzw. Tadeusz Trzaska

• Ryzyko urazu w sportach walki
por. lek. Artur Szewczyk

• Lekkie urazy głowy
prof. dr hab. med. Krzysztof Klukowski

• Sędzia piłkarski – zawód wysokiego ryzyka
lek. Jerzy Płochowski

• Urazy przodostopia – leczenie, korekcja i kosmetyka
mgr fizj., kosmetolog Iga Markowska

• Rehabilitacja w zespole bolesnego barku
dr hab. prof. nadzw. Teresa Pop

• Wybrane zabiegi fizykalne w stanach pourazowych
dr hab. prof. nadzw. Anna Straburzyńska-Lupa

• Kinesiotaping – fakty i mity
doc. dr Paweł Targosiński

• Fizjoterapia: Kiedy włączyć światło spolaryzowane
prof. dr hab. med. Aleksander Sieroń, dr kf. Jarosław Pasek

• Trudne relacje lekarza i trenera
dr n. o k.f. Aneta Sławska


PROFILAKTYKA WAD POSTAWY, ZALECANA AKTYWNOŚĆ SPORTOWO-REKREACYJNA

• Unikanie ruchu lenistwem czy samoobroną
dr n. med. Tadeusz Mazur

• Znaczenie kompleksu lędźwiowo-miedniczno-biodrowego (LMB) w profilaktyce zaburzeń postawy ciała
dr hab. prof. nadzw. Dariusz Czaprowski prof. OSW

• Autorski algorytm postępowania profilaktyczno-terapeutycznego PiLS
dr n. med. Marek Kluszczyński

• Rola i miejsce fizjoterapii w procesie leczenia dzieci i młodzieży ze skoliozą idiopatyczną (1)
dr hab. prof. nadzw. Dariusz Czaprowski

• Rola i miejsce fizjoterapii w procesie leczenia dzieci i młodzieży ze skoliozą idiopatyczną (2)
dr hab. prof. nadzw. Dariusz Czaprowski

• Skolioza idiopatyczna a sport dzieci i młodzieży
lek. Paweł Główka

• Wpływ ciężaru plecaków szkolnych na narząd ruchu dzieci
mgr Karolina Białobrzewska


AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA I REHABILIBACJA W WYBRANYCH JEDNOSTKACH CHOROBOWYCH

• Zaburzenia wzrastania – aby aktywność była terapią
dr hab. med. prof. nadzw. Andrzej Wiśniewski

• Aktywność fizyczna dziewcząt i kobiet z zespołem Turnera
dr hab. med. prof. nadzw. Andrzej Wiśniewski

• Aktywność fizyczna i niepełnosprawność w stwardnieniu rozsianym
prof. dr hab. Józef Opara

• Aktywność fizyczna a prewencja w chorobie Parkinsona
prof. dr hab. Józef Opara

• Zastosowanie muzykoterapii w chorobie Parkinsona
prof. dr hab. Józef Opara

• Zastosowanie choreoterapii w chorobie Parkinsona
prof. dr hab. Józef Opara

• Aktywność fizyczna w prewencji pierwotnej i wtórnej po udarze mózgu
prof. dr hab. Józef Opara

• Aktywność fizyczna w wieku starszym
prof. dr hab. Józef Opara

• Osteoporoza w wieku podeszłym – profilaktyka złamań
dr n. med. Jerzy Stodolny

• Ryzyko osteoporotycznych złamań u kobiet po 50. r.ż.
mgr fizjoterapii, pedagogiki Róża Laskowska

• Co powiesz pacjentowi, który deklaruje, że chce schudnąć
dr Agata Gaździńska

• Dieta i aktywność fizyczna po zabiegach bariatrycznych
dr Agata Gaździńska

• Rak nerki a aktywność fizyczna
dr n. med. Andrzej Modrzewski

• Aktywność fizyczna a śmiertelność w POChP
dr hab. prof. nadzw. Aleksander Barinow-Wojewódzki

• Schorzenia narządu wzroku a aktywność rekreacyjna
prof. dr hab. med. Roman Goś