Wiele niewiadomych, konieczne pilne decyzje odnośnie szczepień

Czy polski system ochrony zdrowia jest przygotowany na nadchodzący sezon szczepień? Na to pytanie odpowiedzieli eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych w opublikowanym komunikacie.
Jak wskazują specjaliści, choć sezon szczepień trwa od września do marca, to największe zainteresowanie Polaków szczepieniami przypada na wrzesień. To właśnie w tym miesiącu wykonuje się ponad połowę wszystkich szczepień.
Niestety pacjenci nadal nie mają możliwości zrealizowania usługi szczepienia przeciw grypie podczas jednej wizyty w POZ. Nie mają również możliwości wykonania szczepień przeciw COVID-19 w aptece. Brakuje podstawy prawnej, która pozwoliłaby na finansowania usługi szczepienia przeciw grypie w aptekach i na zapłatę za realizację usługi szczepienia w ZOZ-ach.
Eksperci przypominają, że w zeszłym roku jesienią mierzyliśmy się z trójdemią, czyli bardzo wysokim wzrostem zachorowań na grypę, COVID-19 i RSV. W tym sezonie także powinniśmy być przygotowani na zwiększone zainteresowanie pacjentów profilaktyką chorób zakaźnych. Eksperci podkreślają, że trzeba jak najszybciej uprościć ścieżkę pacjenta do szczepień.
- Dla pacjentów powinno być dostępne jednoczasowe szczepienie przeciw grypie i COVID-19, jednak w tym roku we wrześniu pacjenci nie mają możliwości zaszczepienia się przeciw koronawirusowi w aptekach – podkreśla w komunikacie prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.

Dziury w systemie
Profesor Antczak przypomniał, że na wprowadzonej od września liście bezpłatnych leków dla dzieci poniżej 18 r. ż i seniorów 65+ znalazły się szczepionki, które są najprostszym sposobem wdrażania profilaktyki chorób zakaźnych. - Profilaktyka szczepienna jest niezwykle istotna w zabezpieczeniu seniorów przed ciężkim przebiegiem i powikłaniami zakaźnych chorób układu oddechowego – dodaje Antczak.
Niestety, nadal problem jest ustalenie zasad, na jakich farmaceuci będą mogli realizować szczepienia w aptekach. Nie został określony tryb podpisywania umów z NFZ na realizację szczepień w placówkach medycznych i aptekach, przez co nie ustalona jest kwestia finansowania świadczenia.
Zdaniem dr n. farm. Mikołaja Konstantego, prezesa Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej, farmaceuci powinni być uprawnieni do wystawiania recept refundowanych lub należy znieść wymóg recepty dla pacjenta szczepionego w aptece. - Istotne jest też to, iż szczepionki przeciw grypie oraz pneumokokom znalazły się na liście bezpłatnych leków dla osób 65+ i dzieci. Aby skorzystać z przywileju bezpłatnej szczepionki, pacjent będzie potrzebował recepty od lekarza, co znacząco wydłuży ścieżkę szczepienia. Konieczne jest niezwłoczne podjęcie działań, aby rozwiązać ten problem – tłumaczy Mikołaj Konstanty.
Przypomina on, że nowelizacja ustawy refundacyjnej pozwala na utworzenie nowego świadczenia szczepień w aptece.
Jednak zgodnie z lipcową listą refundacyjną, wszystkie osoby powyżej 6. miesiąca życia będą mogły skorzystać z 50% refundacji na szczepionkę przeciw grypie – chyba że receptę wypisze im farmaceuta – wtedy zapłacą pełną kwotę. Takie rozwiązanie może dezorientować pacjentów i prowadzić do zamieszania w systemie.

Co musi się zmienić?
Aby uprościć system dla pacjentów, jeszcze w tym sezonie szczepień, powinny zostać uchwalone dodatkowe przepisy. Zdaniem specjalistów konieczne jest niezwłoczne:
•    Ustalenie zasad finansowania zakupu szczepionek na grypę i wydanie odpowiednich aktów urzędowych.
•    Ogłoszenie przez Ministra Zdrowia, w drodze obwieszczenia, wykazu szczepień ochronnych, które mogą być w całości lub w części finansowane ze środków publicznych.
•    Zamieszczenie przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, informacji o warunkach zawierania umów z podmiotami prowadzącymi apteki na realizację w aptekach zalecanych szczepień ochronnych finansowanych ze środków publicznych, a następnie zawieranie przez NFZ umów z podmiotami prowadzącymi apteki, na podstawie złożonych przez nie wniosków.
•    Wydanie przez Ministra Zdrowia komunikatu precyzującego, że realizacja szczepienia ochronnego w aptece prowadzonej przez podmiot, który zawarł z umowę z NFZ na realizację szczepień ochronnych finansowanych ze środków publicznych, obejmuje również wystawienie recepty na refundowaną szczepionkę przez farmaceutę zatrudnionego w tej aptece.

Postulaty Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych
Eksperci OPZCI apelują o informowanie pacjentów na temat zasad szczepień w nadchodzącym sezonie. Postulują także:
•    Określenie zasad na jakich od 1 września 2023 farmaceuci będą mogli realizować szczepienia w aptekach.
•    Opublikowanie obwieszczenia w sprawie szczepień, które będą mogły być realizowane w aptekach.
•    Określenie trybu podpisywania umów z NFZ na realizację szczepień w aptekach i placówkach medycznych.
•    Poszerzenia koszyka szczepień o kolejne preparaty w aptekach (pneumokoki, tężec, błonnica, krztusiec).
•    Przygotowanie aktów wykonawczych które pozwolą na skorzystanie z wypracowanych rozwiązań jeszcze tej jesieni.
•    Udrożnienie sytemu szkoleń dla farmaceutów (grypa, COVID-19).
•    Uruchomienie nowych szkoleń dla farmaceutów (nowe szczepienia).
•    Określenie wytycznych co do szczepień przeciw COVID-19.
•    Ustanowienie świadczenia szczepienia przeciw grypie i pneumokokom w placówkach medycznych dla dzieci i pacjentów 65+, na mocy którego finansowana będzie usługa wraz z ceną szczepionki nabytą przez placówkę medyczną.
•    Ustanowienie świadczenia szczepienia przeciw grypie w aptece dla pacjentów 65+, na mocy którego finansowana będzie usługa wraz z ceną szczepionki.
•    Wycenę świadczenia szczepienia przeciw grypie w aptece (dla pacjentów dorosłych uprawnionych do 50% refundacji), LUB
•    Uprawnienie farmaceutów do wystawiania recept refundowanych.