W centrach zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży resort zafunduje naukę w chmurze

Od nowego roku szkolnego, czyli od 1 września 2024 roku, obowiązkowa edukacja na dziennym oddziale psychiatrycznym będzie mogła odbywać się zarówno w zorganizowanej szkole, jak i zdalnie. Będzie także możliwe nauczanie w ramach indywidualnego nauczania – przewiduje to skierowane do ogłoszenia rozporządzenie Ministra Zdrowia. Wprowadzenie możliwości nauki zdalnej to bardzo poważna zmiana.

Prawo dziecka do nauki niezależnie do stanu zdrowia

Przypomnijmy, że prawo oświatowe gwarantuje dzieciom i młodzieży prawo do edukacji, która powinna być dostosowana do ich potrzeb, w tym także do potrzeb dzieci z problemami zdrowotnymi, m.in. psychicznymi.

Jeśli chodzi o edukację w placówkach medycznych, ustawa o ochronie zdrowia psychicznego przewiduje, że dzieci i młodzież przebywające w szpitalach psychiatrycznych mają prawo do kontynuowania nauki. W takich placówkach powinny być organizowane zajęcia edukacyjne, które są dostosowane do stanu zdrowia pacjentów oraz ich możliwości. Powinni je prowadzić nauczyciele posiadający odpowiednie kwalifikacje oraz doświadczenie w pracy z dziećmi i młodzieżą z zaburzeniami psychicznymi.

Obowiązek placówek trudny do zrealizowania 

Tymczasem 1 września 2024 roku ma wejść w życie przepis o obowiązku organizacji edukacji na oddziałach dziennych w centrach zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży (II poziom referencyjny). Ministerstwo Zdrowia początkowo proponowało wykreślenie tego wymogu, argumentując, że jest on w wielu przypadkach niemożliwy do zrealizowania. Problemy zgłaszali zarówno świadczeniodawcy, jak i samorządy.

Nauka zdalna rozwiązaniem problemu?

Chodzi o przepis rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, który stanowi, że "realizacja świadczeń w oddziale dziennym odbywa się wraz z realizacją obowiązku szkolnego w miejscu udzielania świadczeń w czasie roku szkolnego". Wersja projektu resortu zdrowia przekazana do konsultacji społecznych zakładała wykreślenie fragmentu: "w miejscu udzielania świadczeń".

Jednakże, do komisji prawniczej, a następnie do ogłoszenia, została skierowana 6 sierpnia inna wersja rozporządzenia. Zgodnie z nią, edukacja może się odbywać w miejscu udzielania świadczeń – na oddziale specjalnym lub w szkole specjalnej zorganizowanej w podmiocie leczniczym, a także z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (jeśli nie zorganizowano szkoły specjalnej) lub w ramach indywidualnego nauczania (w tym na odległość). Ponadto, pacjent w trakcie pobytu na oddziale dziennym będzie mógł uczęszczać do swojej szkoły, jeśli jest to korzystne dla jego procesu zdrowienia. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 września 2024 roku.

Obawy ekspertów

Pełnomocnik Ministerstwa Zdrowia do spraw reformy psychiatrii dzieci i młodzieży, prof. Małgorzata Janas-Kozik, podczas konsultacji społecznych podkreśliła, że terapia dziecka w ramach "szkoły w chmurze" lub zdalnego nauczania online może pogłębiać przyczyny zaburzeń lub objawy u niepełnoletnich pacjentów. Konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, Aleksandra Lewandowska, zauważyła natomiast, że do oddziału dziennego kierowani są pacjenci z zdiagnozowanymi zaburzeniami psychicznymi, którzy mają trudności w realizacji obowiązku szkolnego. - Niezwykle istotna jest zatem współpraca ze środowiskiem szkolnym oraz możliwość wzmacniania umiejętności szkolnych u dziecka lub nastolatka - podkreśliła.

Z jednej więc strony zmiany mogą umożliwić placówkom dostosowanie do do wymogów prawa  - nauka zdalna daje większą elastyczność w organizacji edukacji. Z drugiej jednak strony w procesie edukacji ważna jest współpraca z rodzicami oraz innymi specjalistami, którzy mogą wspierać dziecko w nauce i rehabilitacji. Prowadzenie takiej edukacji i współpracy zdalnie może okazać się bardzo trudne.