Tajemnice adopcji w dokumentacji medycznej

Nowy projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dotyczący dokumentacji medycznej osób pozbawionych wolności może w praktyce ograniczać prawa pacjenta – ostrzega Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej w swoim stanowisku z 17 października 2025 r. 

Projekt przewiduje, że w przypadku pełnego przysposobienia dziecka, dokumentacja medyczna może być wydana w formie odpisu, w którym dane osobowe dziecka są zmienione zgodnie z nowym aktem przysposobienia. Ma to zapewnić dziecku dostęp do historii zdrowia, a jednocześnie tajemnicę adopcji. 

Jak wskazuje NRL: „Projektowane rozporządzenie wprowadza zmiany […] poprzez dodanie, że w przypadku przysposobienia pełnego noworodka lub dziecka […] dokumentacja medyczna może zostać wydana przez sporządzenie odpisu ze wskazaniem danych osobowych noworodka lub dziecka wynikających z dokonania przysposobienia pełnego.”

To rozwiązanie – jak wskazuje uzasadnienie projektu – ma umożliwić dzieciom dostęp do historii zdrowia bez naruszania tajemnicy adopcyjnej.

NRL podkreśla, że „procedury adopcyjne co do zasady mają na celu maksymalną ochronę prywatności dziecka i rodziców adopcyjnych. Tajność adopcji regulowana jest m.in. poprzez zmianę tożsamości dziecka, co obejmuje nadanie nowego nazwiska oraz, w niektórych przypadkach, także imienia.” W praktyce oznacza to, że dziecko, które zostało przysposobione anonimowo, nie powinno mieć informacji o swoich biologicznych rodzicach ani ich dalszych losach.

Jednocześnie NRL zgłasza zastrzeżenia do projektowanych zmian. Po pierwsze, ograniczenie prawa pacjenta do dokumentacji medycznej do wydania jedynie odpisu, a nie pełnej dokumentacji, powinno być uregulowane ustawowo, a nie w rozporządzeniu wykonawczym. Prezydium podkreśla: „Przepis, który w istocie ogranicza prawa pacjenta do dokumentacji medycznej zagwarantowane w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (przewiduje bowiem pozbawienie pacjenta do dostępu do ‘oryginalnej’ dokumentacji medycznej, oferując tylko możliwość uzyskania odpisu ze zmienionymi danymi) powinien być przepisem rangi ustawowej.”

Po drugie, NRL zwraca uwagę na brak spójności przepisów w innych rodzajach placówek medycznych. „W rozporządzeniach tych nie ma normy prawnej zbliżonej do tej, którą Minister Sprawiedliwości planuje wprowadzić do swojego rozporządzenia, zatem poziom ochrony tajemnicy adopcyjnej będzie nierówny i będzie zależał od rodzaju placówki medycznej, w której leczył się pacjent przed przysposobieniem.” Innymi słowy, w zależności od tego, czy dziecko było leczone w szpitalu prowadzonym przez ministra sprawiedliwości, zdrowia czy spraw wewnętrznych, ochrona jego danych może wyglądać inaczej.

NRL zwraca też uwagę, że problem nie dotyczy wyłącznie dokumentacji papierowej, ale także zastosowania nowych technologii w ochronie zdrowia, np. Internetowego Konta Pacjenta czy elektronicznej karty szczepień, których funkcjonalności powinny uwzględniać zasadę tajemnicy adopcyjnej. Prezydium podkreśla, że „dokonując analizy potrzeby uregulowania zagadnienia dokumentacji medycznej osób przysposobionych warto kompleksowo ocenić istniejące w tym zakresie regulacje prawne.”

Lekarze i personel medyczny oczekują jasnych i spójnych przepisów. Dlatego NRL apeluje, aby zmiany były ujęte w ustawie, a nie tylko w rozporządzeniu, bo to zapewni spójność, bezpieczeństwo praw pacjentów i przejrzystość w całym systemie ochrony zdrowia.