Lipidogram nowym elementem w bilansie sześciolatka

Od maja 2025 roku bilans zdrowia sześciolatka obejmuje nowe badanie – oznaczenie stężenia cholesterolu we krwi. Test wykonywany z próbki krwi żylnej jest finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, co umożliwia wczesne wykrywanie zaburzeń gospodarki lipidowej, w tym rodzinnej hipercholesterolemii – genetycznie uwarunkowanego znacznego podwyższenia stężenia cholesterolu, które może ujawniać się już w dzieciństwie.

Jak przypomina Porozumienie Zielonogórskie, włączenie lipidogramu do bilansu pozwala zidentyfikować dzieci z dziedziczną predyspozycją. W Polsce problem hipercholesterolemii dotyczy nawet 60 proc. dorosłych, z czego większość nie jest tego świadoma. Zbyt wysokie stężenie cholesterolu przez lata może przebiegać bezobjawowo i prowadzić do rozwoju miażdżycy, choroby wieńcowej, zawałów serca oraz udarów mózgu.

– Wczesne wykrycie nieprawidłowej wartości cholesterolu daje szansę, by zapobiec chorobie, zanim się rozwinie – podkreśla lek. Agata Sławin, specjalistka medycyny rodzinnej, ekspertka Federacji Porozumienie Zielonogórskie. – Badanie wykonywane w ramach bilansu to punkt wyjścia do objęcia profilaktyką całej rodziny. Lekarz rodzinny może zalecić badania rodzicom i rodzeństwu, a następnie zaproponować dalsze postępowanie lub modyfikację stylu życia.

Nowy element bilansu 

Podwyższone stężenie cholesterolu może mieć różne przyczyny – od uwarunkowań genetycznych, przez nieprawidłową dietę i małą aktywność fizyczną, po choroby metaboliczne. Niezależnie od etiologii, nadmiar cholesterolu sprzyja odkładaniu się blaszek miażdżycowych w ścianach tętnic, co z czasem prowadzi do ich zwężenia i upośledzenia przepływu krwi. Proces ten rozwija się powoli i przez długi czas nie daje objawów klinicznych.

Włączenie lipidogramu do bilansu sześciolatka umożliwia rozpoczęcie profilaktyki w okresie, gdy można jeszcze skutecznie zapobiec rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych. W przypadku nieprawidłowego wyniku lekarz może zlecić dalsze badania zarówno dziecku, jak i jego bliskim. Wczesne rozpoznanie umożliwia podjęcie działań profilaktycznych – zmianę nawyków żywieniowych, zwiększenie aktywności fizycznej, a w uzasadnionych przypadkach – wdrożenie leczenia farmakologicznego.

W przypadku rodzinnej hipercholesterolemii diagnostyka obejmuje całą rodzinę, ponieważ mutacja dziedziczy się w sposób autosomalny dominujący – ryzyko przekazania choroby potomstwu wynosi około 50%.

Inwestycja w przyszłość

Bilans sześciolatka to kompleksowa ocena stanu zdrowia dziecka, obejmująca m.in. pomiar wzrostu, masy ciała, ciśnienia tętniczego, ocenę wzroku i słuchu. Od 2025 roku dodatkowo obejmuje oznaczenie stężenia cholesterolu. Wizyta ta nie wymaga skierowania i jest okazją do rozmowy z rodzicami o zdrowych nawykach, aktywności fizycznej oraz profilaktyce chorób cywilizacyjnych.

Dzięki temu można uniknąć wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych w przyszłości i wychować pokolenie bardziej świadomych pacjentów. – Naszą rolą jest, aby przekonywać, że regularne badania, zdrowa dieta i aktywność fizyczna to najprostsze i najskuteczniejsze sposoby, by zachować dobre zdrowie na lata – dodaje lek. Agata Sławin.