Młodzi lekarze protestują przeciwko likwidacji stażu

Porozumienie Rezydentów OZZL zaprotestowało przeciwko planom likwidacji bądź skrócenia stażu podyplomowego dla lekarzy i lekarzy dentystów.

Staż podyplomowy w Polsce trwa obecnie 13 miesięcy i jest obowiązkowym etapem praktycznego przygotowania lekarza do samodzielnego wykonywania zawodu po ukończeniu studiów. W ostatnim czasie pojawił się pomysł jego likwidacji lub skrócenia, uzasadniany wprowadzeniem tzw. praktycznego VI roku studiów. Zdaniem Porozumienia Rezydentów OZZL rozwiązanie to nie kompensuje jednak faktycznych braków w umiejętnościach praktycznych absolwentów.

„Pomysł ten został poparty argumentem, że wystarczającym substytutem dla stażu podyplomowego będzie praktyczny VI rok, który już na stałe został wprowadzony w wielu polskich uczelniach” – tłumaczy PR OZZL.

Badanie wśród studentów

Aby zweryfikować rzeczywiste przygotowanie praktyczne studentów i absolwentów, organizacja przeprowadziła badanie ankietowe obejmujące 720 odpowiedzi studentów V i VI roku z 22 uczelni medycznych oraz lekarzy stażystów (stan na 5 maja 2025 r.). Uczestnicy oceniali, czy dane procedury były omawiane teoretycznie, prezentowane w praktyce i czy mieli możliwość ich samodzielnego wykonania.

Wyniki pokazują alarmujące braki w realizacji podstawowych procedur klinicznych w trakcie studiów:

56% respondentów nigdy nie wykonywało cewnikowania pęcherza moczowego u mężczyzny,
68% nie wykonywało cewnikowania pęcherza moczowego u kobiety,
76% nie wykonywało pobierania krwi tętniczej,
61% nie wykonywało szycia chirurgicznego,
54% nie wykonało badania per rectum,
61% nie pobierało wymazu,
87% nie wykonywało zgłębnikowania żołądka.

Porozumienie Rezydentów podkreśla, że są to procedury podstawowe, „kluczowe dla codziennej praktyki klinicznej”.

Im więcej studentów, tym mniej praktyki

Analiza pokazała także bezpośredni związek między liczebnością grup klinicznych a możliwością wykonywania procedur. W grupach 5-osobowych lub większych 79,1% studentów nigdy nie pobierało krwi tętniczej, podczas gdy w grupach maksymalnie 4-osobowych odsetek ten spadał do 51,9%.

„Można więc przypuszczać, że gwałtowny wzrost liczby studentów w ostatnich latach dodatkowo utrudni zdobywanie umiejętności praktycznych w trakcie studiów” – wskazują autorzy stanowiska.

To właśnie dlatego PR OZZL zabiegało o ograniczenie liczby osób w grupach klinicznych poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów w standardach kształcenia.

Staż podyplomowy podnosi kompetencje

Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w trakcie 13-miesięcznego stażu podyplomowego. Lekarze stażyści pracują indywidualnie przy pacjentach, co przekłada się na większą liczbę wykonywanych procedur i rzeczywiste zdobywanie kompetencji. Przykładowo, tylko ok. 1/3 studentów miała możliwość wykonania cewnikowania pęcherza moczowego u mężczyzny, podczas stażu odsetek ten wzrastał do 56%.

Choć edukacja praktyczna nadal wymaga poprawy, likwidacja stażu – zdaniem rezydentów – doprowadzi do sytuacji, w której młodzi lekarze uzyskają pełne prawo wykonywania zawodu z wyraźnie mniejszym doświadczeniem praktycznym niż dotychczas.

Staż pomaga wybrać ścieżkę zawodową

PR OZZL dodaje, że staż nie jest tylko „ćwiczeniem technicznych umiejętności”.

„Niejednokrotnie staż bywa też okresem weryfikującym plany zawodowe i otwierającym ścieżki, o których podczas studiów przyszli lekarze nie myśleli” – czytamy w dokumencie.

Likwidacja stażu może również spowodować problem systemowy: jednoczesne wejście do rekrutacji specjalizacyjnej dwóch roczników (absolwentów po stażu oraz tych bez stażu), co pogorszy dostępność miejsc szkoleniowych.

Warunek ewentualnych zmian

Porozumienie Rezydentów OZZL zaznacza, że dyskusja o przyszłości stażu byłaby możliwa tylko po gruntownej reformie szkolenia klinicznego.

„Warunkiem koniecznym do otwarcia jakiejkolwiek dyskusji na temat likwidacji stażu jest realne przekształcenie ostatnich lat studiów w bardziej praktycznym kierunku. Można to osiągnąć, kontynuując redukcję liczebności grup klinicznych do dwóch osób na ostatnim roku oraz zapewniając realny dostęp do wykonywania procedur i rzetelną ocenę nabytych umiejętności. Ponieważ warunek ten nie jest spełniony, wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec likwidacji czy skrócenia stażu podyplomowego” – argumentuje PR OZZL w dokumencie.

Stanowisko zostało podpisane przez sześciu członków zarządu PR OZZL.

Wszystkie dane, w tym dotyczące nierównego dostępu do procedur zależnie od płci, zostały zawarte w badaniu naukowym „Gender-based disparities in self-reported procedural experience: a cross-sectional survey of medical students in Poland”.