prof. dr hab. n. med. Mariusz Frączek

Szanowni Państwo!

Niejasna przyszłość zmian dotyczących składki zdrowotnej wywołała dyskusję na temat finansowania ochrony zdrowia w Polsce. Projekt zmian w zakresie składki zdrowotnej złożony w marcu bieżącego roku zakłada wprowadzenie trzech ryczałtowych kwot składki w wysokości: 4%, 7% i 9,4%, liczonych od średniego wynagrodzenia. Inna koncepcja zakłada zastąpienie od 2026 roku obecnej składki zdrowotnej wynoszącej 9% podatkiem od zdrowia, który będą uiszczać zarówno płatnicy PIT, jak i CIT. Propozycja kolejnego ugrupowania zakłada rozłożenie obniżki składki zdrowotnej na etapy. Minister zdrowia szansy na obniżenie składki zdrowotnej nie widzi. Rozbieżność poglądów stawia pod znakiem zapytania osiągnięcie konsensusu potrzebnego do uzyskania większości w sejmie.

Z naszej perspektywy – pracowników ochrony zdrowia – system jest niedofinansowany i wymaga przeorganizowania. Moim zdaniem należałoby zwiększyć finansowanie z alternatywnych źródeł, takich jak opodatkowanie niezdrowej żywności i używek. Pozytywnym przykładem jest współfinansowanie programu KOS-BAR (kompleksowe leczenie otyłości olbrzymiej) ze środków uzyskanych z tzw. podatku cukrowego. Rozdział finansów to kolejny problem, od którego nie uciekniemy. Wyodrębnienie coraz bardziej potrzebnego systemu opieki długoterminowej z całości systemu ochrony zdrowia wydaje się zadaniem najbardziej oczywistym. Po długim okresie stagnacji trwają rozmowy przedstawicieli środowiska chirurgicznego z władzami Narodowego Funduszu Zdrowia mające na celu nową, bardziej zbliżoną do rzeczywistych kosztów wycenę procedur chirurgicznych. Zatem koło zostało ruszone. Pozostaje mieć nadzieję, że podąży w dobrym kierunku.

Pod pojęciem „zespół kruchości” rozumiemy zespół wyczerpania rezerw organizmu. Zmniejszenie fizjologicznych rezerw i obniżenie odporności oznaczają możliwą złożoną deregulację u chorego poddanego czynnikom stresowym. Istnieje wiele testów określających wydolność poszczególnych narządów i układów, w tym testy psychologiczne. Lek. Bartłomiej Borawski rozpoczynając przegląd bieżącej literatury w ramach cyklu „Najnowsze badania”, proponuje na podstawie artykułu opublikowanego w 2024 roku (JAMA Surg 2024;159[7]:766-74) wprowadzenie dodatkowego kryterium: ocenę ilości i jakości mięśni w tomografii komputerowej, co – jak się wydaje – może stanowić obiektywną miarę kruchości chorego, która nie jest jeszcze dostrzegalna klinicznie. Tematem kolejnego ciekawego streszczenia jest blokada mięśnia zębatego przedniego we wczesnym leczeniu bólu po złamaniu żebra (JAMA Surg 2024;159[7]:810-7.) Autorzy pracy wykazali, że ten rodzaj postępowania istotnie zwiększył odsetek chorych, którzy doświadczyli znaczącej redukcji bólu, i przyczynił się do ograniczenia zapotrzebowania na inne rodzaje terapii przeciwbólowej.

Tematem przewodnim bieżącego numeru jest artykuł pt. „Leczenie operacyjne choroby refluksowej przełyku”, którego autorem jest prof. Grzegorz Wallner, konsultant krajowy w dziedzinie chirurgii ogólnej z II Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego Uni­wersytetu Medycznego w Lublinie. Rosnąca zapadalność na raka połączenia przełykowo-żołądkowego nakazuje spojrzeć na chorobę refluksową nie jako na przyczynę dyskomfortu, lecz jako na potencjalną drogę do zapalenia dolnego przełyku, zmian metaplastycznych i dysplazji. Proponując różne rozwiązania taktyki chirurgicznej i rodzaje zabiegów, prof. Wallner analizuje ich skuteczność również pod kątem zapobiegania rozwojowi raka. Gorąco zachęcam Państwa do przeczytania artykułu.

Ciekawym i nieoczywistym tematem zajął się dr Bartosz Horosz z Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie. Tytuł jego artykułu brzmi: „Wpływ niezamierzonego wychłodzenia śródoperacyjnego na wyniki leczenia chirurgicznego”. Niezamierzona śród­operacyjna hipotermia może zwiększyć ryzyko powikłań pooperacyjnych. Po szczegóły odsyłam do opracowania.

Skupienie się na samym akcie operacyjnym może spowodować niedostrzeżenie wielu czynników ryzyka o charakterze ogólnoustrojowym. Rozwijająca się w ostatnim okresie prehabilitacja jest wyrazem zmiany tego sposobu myślenia i zarazem dążenia do odpowiedniego przygotowania chorego oraz właściwego prowadzenia w okresie okołooperacyjnym. Wydaje się jednak, że zbyt mało uwagi poświęcamy tzw. delirium pooperacyjnemu, czyli zaburzeniom poznawczym występującym w okresie pooperacyjnym, zwłaszcza u chorych w wieku senioralnym. Przyznam szczerze, że sam łączyłem ten typ zaburzeń wyłącznie z zastosowaniem anestetyków. O tym, że nie jest to do końca prawda, przekonał mnie artykuł pt. „Delirium pooperacyjne – co powinien wiedzieć chirurg?” przygotowany przez zespół z Zakładu Dydaktyki Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu pod kierunkiem dr hab. Małgorzaty Grześkowiak.

Tajniki chirurgii onkoplastycznej w leczeniu chorych na raka piersi odsłonił przed Państwem dr Radosław Tarkowski z Oddziału Chirurgii Onkologicznej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycz­nego w Legnicy.

Przypadek kliniczny pt. „Laparoskopowa rewizja dróg żółciowych – doświadczenia własne” przygotował wielospecjalistyczny i wieloregionalny zespół pod kierunkiem prof. Andrzeja Modrzejewskiego z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Gratuluję pomyślnie przeprowadzonych operacji, jednak zachowałbym daleko idącą ostrożność w kwalifikacji chorych do laparoskopowej rewizji dróg żółciowych.

Wieloletnia współpraca z dr. hab. n. praw. Radosławem Tymińskim i jego kancelarią owocuje nowymi sprawami, pozornie błahymi w oczach chirurga, niemniej skutkującymi poważnymi problemami prawnymi. Bieżący artykuł przygotowany przez mec. Dorotę Rytwińską pt. „Płukanie jamy otrzewnej preparatem poza wskazaniami z ChPL – dopuszczalne zastosowanie off-label czy eksperyment?” jest przykładem nakazującym operatorowi staranne przemyślenie problemu użycia środków jednoznacznie dopuszczonych do użycia w obrębie jamy otrzewnej.

Wyrażam nadzieję, że prezentowane artykuły zainteresują Państwa i pozwolą wzbogacić Państwa wiedzę. Życzę miłej lektury!