Charakterystyczne objawy
Bielactwo – od teorii do praktyki klinicznej
Dr hab. med. Małgorzata Sokołowska-Wojdyło, prof. nadzw. GUMed
Bielactwo to przewlekła choroba depigmentująca skórę o podłożu autoimmunologicznym. Patogeneza jest niezwykle złożona i nie do końca poznana. W artykule, oprócz niej, są omówione postaci kliniczne bielactwa, a także choroby, w których bielacze zmiany skórne są częścią zespołu chorobowego lub imitują vitiligo, oraz dostępne obecnie metody terapii.
Bielactwo to nabyta dermatoza z zaburzeniem pigmentacji dotycząca 0,5-2 proc. populacji, rozpoczynająca się najczęściej w drugiej dekadzie życia. 25 proc. przypadków dotyczy jednak dzieci przed 10. r.ż. (najczęściej 4-8-latków, bielactwo w okresie niemowlęcym to kazuistyka).[1] Nie ma predylekcji etnicznej, ale choroba, z przyczyn oczywistych, jest bardziej widoczna u osób z ciemną karnacją.[2] Opisywano przewagę kobiet, ale wydaje się, że pierwotne założenia nie są słuszne i wynikają z tego, że choroba stanowi dla nich większy defekt kosmetyczny i częściej zgłaszają się z nim do lekarza. Rodzinne występowanie sięga nawet 30 proc., choć tylko 4-6 proc. pacjentów ma krewnego z bielactwem w pierwszej linii.[1,2]
OBRAZ KLINICZNY
W przebiegu bielactwa pojawiają się odbarwione plamy z najczęściej dobrze zaznaczoną granicą ze skórą zdrową (ryc. 1-3). Czasem odbarwienia pojawiają się wokół istniejących znamion barwnikowych, tworząc halo nevus. U pacjentów z halo nevus rzadziej stwierdza się köbneryzację (powstawanie zmian bielaczych w miejscu urazu) i rodzinne występowanie choroby. Jeśli u pacjenta stwierdza się trzy lub więcej halo nevi, to szansa na ogniska typowego bielactwa jest mniejsza, niż gdy znamion jest mniej, co oznacza lepsze rokowanie. Bielactwo często współistnieje z chorobami autoimmunologicznymi – najczęściej tarczycy (Hashimoto, Gravesa-Basedowa), cukrzycą, łysieniem plackowatym, anemią, zapalnymi chorobami jelit, łuszczycą, autoimmunologicznym zespołem niewydolności wielogruczołowej, rzadziej z zapaleniem autoimmunologicznym dróg żółciowych lub wątroby.[3] Co ciekawe – niesegmentowe bielactwo współistnieje częściej z chorobami autoimmunizacyjnymi niż postać segmentowa – co podkreśla złożoność choroby.[4-12]
Pierwsze zmiany bielacze pojawiają się najczęściej na dłoniach, przedramionach, stopach i twarzy – tu głównie wokół ust lub w obrębie powiek. Zmiany pojawiają się także w miejscu urazów typu oparzenie, otarcie lub zacięcie skóry (zjawisko Köbnera). Dotyczy to nawet 20-60 proc. przypadków.[13] Przejawem köbneryzacji jest powstawanie ognisk bielaczych w bliznach, ale także w miejscach ucisku skóry przez ubranie. Odbarwieniu mogą ulegać także włosy, co nosi nazwę leukotrychii. Włosy niestety rzadko repigmentują.
