prof. dr hab. n. med. Dorota Krasowska

Szanowni Państwo,

Drogie Koleżanki i Drodzy Koledzy!

Polecam Państwu kolejne wydanie „Dermatologii po Dyplomie”, którego tematem przewodnim jest artykuł „Choroby przenoszone drogą płciową – nadal aktualne wyzwanie diagnostyczno-terapeutyczne” napisany przez dr n. med. Ewelinę Biało-Wójcicką z Oddziału Dermatologii Dorosłych Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie. Autorka omawia niezmiernie ważną kwestię, pozostającą jednym z kluczowych wyzwań zarówno w dermatologii i wenerologii, jak i szeroko pojętej medycynie. Mimo postępu, jaki dokonał się w diagnostyce, profilaktyce i terapii, liczba nowych przypadków STD (sexually transmitted diseases) na świecie rośnie, co jest związane z wieloma czynnikami – od zmieniających się wzorców zachowań społecznych, migracji ludności, po ograniczony dostęp do edukacji seksualnej i profilaktyki w niektórych grupach populacyjnych.

Należy podkreślić, że przywołane przez Autorkę dane epidemiologiczne dotyczące występowania STD na świecie, a zwłaszcza w Polsce, pozostają znacznie niedoszacowane z uwagi na niedopełnianie obowiązku zgłaszania nowych zakażeń. Warto przypomnieć, że taki obowiązek wynika z aktualnych regulacji prawnych – zgłoszenia powinno się dokonać „niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin od chwili powzięcia podejrzenia lub rozpoznania zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej”.

Rzęsistkowica, chlamydioza, rzeżączka oraz kiła należą do najczęściej występujących STD i ze względu na tę samą drogę zakażenia często współwystępują u jednego chorego. Trzeba zaznaczyć, że obecność jednej STD zwiększa także ryzyko zakażeń wirusowych HIV, HSV, HCV, HBV, CMV, HPV, co wymaga przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki i leczenia. Proszę pamiętać, że STD mogą również przebiegać bezobjawowo lub skąpoobjawowo, co niewątpliwie przyczynia się do zwiększonej transmisji zakażeń.

Nieleczone rzeżączka i chlamydioza prowadzą do rozwoju poważnych powikłań: zapalenia najądrzy, zapalenia narządów miednicy mniejszej (PID – pelvic inflammatory disease), niepłodności, ciąży pozamacicznej, zapalenia spojówek, reaktywnego zapalenia stawów (SARA – sexually acquired reactive arthritis). Chlamydioza może być przyczyną poronień, porodu przedwczesnego, zapalenia płuc i niskiej masy urodzeniowej u dziecka. Nieleczona kiła prowadzi do rozwoju kiły późnej oraz zmian narządowych, głównie w obrębie układu nerwowego i sercowo-naczyniowego. W przypadku braku leczenia u kobiet w ciąży choroba ta wiąże się z takimi powikłaniami, jak obumarcie płodu, poronienie, przedwczesny poród, a także obecność kiły wrodzonej u noworodka. Występowanie opryszczki genitalnej u ciężarnych niesie ryzyko przeniesienia infekcji na płód i noworodka. W konsekwencji zakażenia onkogennymi wirusami HPV: 16, 18, 31, 33, 45 może dojść do rozwoju raka szyjki macicy (niemal 100% przypadków), raka sromu i pochwy (ok. 64-100% przypadków), raka odbytnicy (ok. 90% przypadków), raka prącia i jamy ustno-gardłowej. Profilaktyczne szczepienie przeciwko HPV jest zalecane przez Ministra Zdrowia w polskim Programie Szczepień Ochronnych. Powszechne szczepienia przeciwko HPV rekomendują również Światowa Organizacja Zdrowia (WHO – World Health Organization) oraz Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC – European Centre for Disease Prevention and Control) dla dzieci po ukończeniu 9 r.ż. i osób dorosłych.

Omawiane przez Autorkę STD stanowią także ogromny problem zdrowia publicznego. W związku z tym WHO rekomenduje wdrożenie odpowiednich strategii zmierzających do zapewnienia wysokiej jakości metod diagnostyki i leczenia, a przede wszystkim zwiększenia ich dostępności, zwłaszcza w populacjach z podwyższonym ryzykiem szerzenia się tych chorób. Rosnąca oporność drobnoustrojów na antybiotyki stosowane w leczeniu STD stanowi kolejne wyzwanie dla zdrowia publicznego. W kontekście skutecznej walki z STD bardzo istotne są: edukacja pacjentów, wczesna diagnostyka oraz odpowiednia terapia i wielospecjalistyczna współpraca dermato-wenerologów, ginekologów, urologów, neurologów, specjalistów chorób zakaźnych i lekarzy rodzinnych.

W kolejnych działach naszego czasopisma znajdą Państwo przegląd najnowszych badań w dziedzinie dermatologii oraz interesującą pracę omawiającą aspekty szczepienia w autoimmunologicznych chorobach tkanki łącznej leczonych terapią immunosupresyjną. Warto zwrócić uwagę również na artykuły z praktyki klinicznej dotyczące chorób rzadkich – tularemii czy liszaja twardzinowego sromu u dzieci. Ciekawe opracowania poświęcono leczeniu biologicznemu chorych na łuszczycę ze współistniejącym pemfigoidem pęcherzowym oraz standardom postępowania w łupieżu rumieniowym. Na końcu wydania na uważnych Czytelników czeka program edukacyjny „Sprawdź swoją wiedzę”.

Życzę Państwu inspirującej lektury i wielu cennych wniosków, które znajdą zastosowanie w codziennej praktyce klinicznej.

W imieniu własnym i całego Zespołu „Dermatologii po Dyplomie” pragnę przekazać serdeczne życzenia zdrowia i wszelkiej pomyślności w Nowym 2025 Roku!