Szanowni Państwo, Drogie Koleżanki i Drodzy Koledzy!

prof. dr hab. n. med. Dorota Krasowska

Polecam Państwu kolejne wydanie „Dermatologii po Dyplomie”, którego tematem przewodnim jest interesujący artykuł pt. „Przyłuszczyca – możliwości terapeutyczne”, autorstwa lek. Justyny Ceryn i prof. dr hab. n. med. Aleksandry Lesiak.

Mianem przyłuszczycy określa się grupę różnych chorób skóry, które – wbrew nazwie – nie mają związku z łuszczycą i występują stosunkowo rzadko. Do grupy tej zalicza się przyłuszczycę grudkową (PL – pityriasis lichenoides) i plackowatą (PP – plaque parapsoriasis), które różnią się nie tylko podłożem zmian, lecz także obrazem i przebiegiem klinicznym oraz rokowaniem. Warto zwrócić uwagę, że w rozwoju PL główną rolę odgrywają przebyte infekcje, zwłaszcza zakażenia wirusowe, m.in. EBV, CMV, HSV, VZV, HIV, parwowirusem B19, adenowirusami, oraz zakażenia paciorkowcowe. W etiopatogenezie choroby możliwy jest także wpływ różnych leków, m.in. paracetamolu, infliksymabu, adalimumabu, statyn, hormonów estrogen–progesteron i antybiotyków. W obrazie klinicznym dominują zmiany polimorficzne: plamy, grudki, pęcherzyki, nadżerki, strupy. Przyłuszczyca grudkowa przewlekła (PLC – pityriasis lichenoides chronica) cechuje się przewlekłym i nawrotowym przebiegiem, z obecnością dolegliwości subiektywnych, co w znaczący sposób obniża jakość życia chorych, ale nie wpływa na rokowanie. Rozpoznanie kliniczne powinno być potwierdzone badaniem histopatologicznym, w którym występują powierzchowne zapalenie okołonaczyniowe i nacieki z limfocytów. W przyłuszczycy ostrej (PLEVA – pityriasis lichenoides et varioliformis acuta) dodatkowo dochodzi do powstawania krwotocznych nadżerek i niewielkich owrzodzeń, a zmiany są poprzedzone obecnością objawów ogólnych: gorączki, złego samopoczucia i powiększenia obwodowych węzłów chłonnych. Poważnie rokująca, często o ciężkim przebiegu, jest postać wrzodziejąco-martwicza Muchy-Habermanna, w której rozległym zmianom skórnym zlokalizowanym głównie w zgięciach stawowych towarzyszą różnie nasilone objawy ogólne: zapalenie stawów, kardiomiopatia, bóle brzucha, biegunki, splenomegalia, śródmiąższowe zapalenie płuc, pancytopenia, niedokrwistość megaloblastyczna, zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, niekiedy rozsiane wykrzepianie naczyniowe i sepsa. U ok. 25% chorych obecne są także zmiany w obrębie błon śluzowych jamy ustnej, narządów płciowych i narządu wzroku.

Przyłuszczyca plackowata drobno- (SPP – small plaque parapsoriasis) i wielkoogniskowa (LPP – large plaque parapsoriasis) cechuje się zupełnie innym obrazem klinicznym. Na skórze występują zwykle symetrycznie charakterystyczne plamy rumieniowo-złuszczające, różniące się wielkością, zazwyczaj bez dolegliwości subiektywnych. Etiologia choroby nie jest znana, w badaniu histopatologicznym stwierdza się powierzchowne nacieki z limfocytów T CD4+. Uważa się, że szczególnie postać wielkoogniskowa może poprzedzać rozwój chłoniaka pierwotnie skórnego T-komórkowego (CTCL – cutaneous T-cell lymphoma), głównie ziarniniaka grzybiastego. Ważna jest zatem wnikliwa obserwacja chorych, a w przypadku pojawienia się świądu i nacieku w obrębie zmian bezwzględnie konieczne jest pobranie wielu wycinków do badania histopatologicznego i immunohistochemicznego w celu ustalenia prawidłowego rozpoznania.

Grudkowatość limfoidalna (LyP – lymphomatoid papulosis) należy do chłoniaków pierwotnie wywodzących się ze skóry. Przebieg choroby jest stosunkowo łagodny, z okresowym ustępowaniem, rozpoznanie stawia się na podstawie badania histopatologicznego i immunohistochemicznego. Warto jednak pamiętać, że u 40% chorych współistnieje inny nowotwór, najczęściej limfoproliferacyjny, dlatego każdy pacjent z LyP wymaga przeprowadzenia skriningu w tym kierunku oraz wykonania odpowiednich badań dodatkowych.

W pozostałej części numeru znajdą Państwo przegląd najnowszych badań w dermatologii, a także ciekawy artykuł z zakresu obrazowego badania skóry dotyczący monitorowania blizny po wycięciu raka podstawnokomórkowego pod kątem ewentualnej wznowy. Warto zwrócić uwagę na artykuły z praktyki klinicznej dotyczące leczenia atopowego zapalenia skóry u osób dorosłych, postępowania w łupieżu różowym Giberta, leukocytoklastycznego zapalenia naczyń w trakcie terapii inhibitorami punktów kontrolnych PD-1, a także na tekst z pogranicza psychiatrii i dermatologii poświęcony dermatitis artefacta. Na zakończenie numeru oczywiście egzamin – program edukacyjny „Sprawdź swoją wiedzę”.

Życzę Państwu inspirującej lektury!