prof. dr hab. n. med. Dorota Krasowska

Szanowni Państwo,

Drogie Koleżanki i Drodzy Koledzy!

Polecam Państwu kolejne wydanie „Dermatologii po Dyplomie”, którego tematem przewodnim jest interesujący artykuł „RIME – nowa jednostka chorobowa towarzysząca infekcjom”, przygotowany przez dr hab. n. med. Magdalenę Okarską-Napierałę z Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Ze względu na zbliżający się okres nasilenia różnych infekcji artykuł porusza niezmiernie ciekawy i interdyscyplinarny aspekt reaktywnych zmian śluzówkowo-skórnych.

Odczyny śluzówkowo-skórne mogą pojawić się u dzieci i dorosłych w przebiegu infekcji bakteryjnych i wirusowych dróg oddechowych. Pacjent, który zgłasza się do poradni lub na izbę przyjęć i manifestuje rozległe zmiany w co najmniej dwóch okolicach błon śluzowych, o charakterze bardzo bolesnych nadżerek pokrytych krwotocznymi strupami, uniemożliwiających przyjmowanie pokarmów i płynów, oddawanie moczu i stolca, a dodatkowo ma silne zapalenie spojówek ze światłowstrętem, poprzedzone w okresie 7-10 dni objawami infekcji dróg oddechowych, wymaga właściwego rozpoznania i włączenia adekwatnego leczenia. Taki chory powinien mieć wykonane zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej oraz przeprowadzoną konsultację okulistyczną. W celu identyfikacji drobnoustrojów wymagane jest wykonanie wymazów ze śluzówek jamy ustnej do badania metodą reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR – polymerase chain reaction) w kierunku obecności bakterii Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae, Chlamydia psittaci oraz badanie w kierunku obecności wirusów: SARS-CoV-2, grypy A i B, paragrypy 2, adenowirusów, metapneumowirusów, norowirusów, enterowirusów, rhinowirusów i wirusa opryszczki 6. Gdy w badaniu klinicznym obecne są cechy zapalenia migdałków, warto wykonać badanie w kierunku paciorkowca β-hemolizującego grupy A. Przydatne może okazać się także przeprowadzenie testu Tzancka w celu wykluczenia obecności komórek akantolitycznych. W przypadku ich obecności obowiązuje dalsze postępowanie diagnostyczne zgodnie z wytycznymi diagnostyki chorób pęcherzowych. Pacjentowi warto wykonać badania laboratoryjne: pełną morfologię krwi, ocenę odczynu Biernackiego, stężenia białka C-reaktywnego, oznaczyć parametry wątroby i nerek. W celu różnicowania choroby ze zmianami wywołanymi działaniem leków ważne jest wypytanie o wcześniejsze przyjmowanie środków, które mogłyby być odpowiedzialne za rozwój zmian śluzówkowo-skórnych.

W przypadku obecności RIME (reactive infectious mucocutaneous eruption) niezmiernie ważnymi klinicznie cechami są zwykle ograniczone zajęcie skóry oraz z reguły brak zmian na dłoniach i podeszwach. Zmianom na błonach śluzowych mogą towarzyszyć gorączka, złe samopoczucie, bóle stawowe, dlatego pacjent z rozpoznaniem RIME zazwyczaj wymaga hospitalizacji. W przypadku obecności cech zapalnych w płucach powinien mieć podany antybiotyk, w pierwszej linii makrolid – azytromycynę 500 mg przez 3-6 dni. Bardzo ważne jest wdrożenie leczenia przeciwbólowego i miejscowej pielęgnacji błon śluzowych z leczeniem odkażającym.

Patomechanizm powstawania choroby nie został w pełni ustalony, ale wydaje się, że w jej rozwoju ma udział poliklonalna aktywacja limfocytów B z następową produkcją przeciwciał, które są odpowiedzialne za występowanie zmian na błonach śluzowych. Dlatego leczenie przeciwzapalne (metyloprednizolon 0,5-1,0 mg/kg mc. przez 5-7 dni) i/lub immunosupresyjne (cyklosporyna A 3-5 mg/kg mc.) przyczynia się do szybkiego ustępowania zmian. Bardzo ważne jest także zapewnienie właściwego odżywiania zgodnie z zapotrzebowaniem kalorycznym i adekwatnej podaży płynów. Rokowanie jest dobre, powrót do zdrowia zwykle następuje w ciągu 7-21 dni, ale u ok. 8-38% chorych mogą występować nawroty choroby.

W pozostałej części numeru znajduje się przegląd najnowszych badań w dermatologii, interesujący artykuł dotyczący różnicowania chorób liszajowatych skóry oraz ciekawa praca na temat rozpoznawania trichotilomanii w badaniu trichoskopowym. Warto zwrócić uwagę na artykuły z praktyki klinicznej, dotyczące standardów postępowania w świerzbiączce guzkowej, zmian aparatu paznokciowego u dzieci oraz uszkodzenia popromiennego skóry. Na końcu numeru zamieszczono oczywiście program edukacyjny „Sprawdź swoją wiedzę”. Życzę Państwu inspirującej lektury!