Prof. dr hab. med. Dariusz Moczulski

 W obecnym numerze „Diabetologii po Dyplomie” publikujemy artykuł o kompleksowej opiece diabetologicznej nad ciężarną. Artykuł ten dotyczy przede wszystkim cukrzycy ciążowej. Od kilku lat obowiązują zaostrzone kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej, co w dużej mierze wynikło z analizy wyników badania HAPO przez grupę ekspertów z International Association of Diabetes and Pregnancy Study Groups (IADPSG). W badaniu HAPO ogólna częstość występowania cukrzycy ciążowej wyniosła aż 17,8 proc.

Mimo że kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej uległy zaostrzeniu, należy pamiętać, że badanie OGTT z użyciem 75 g glukozy między 24. a 28. tygodniem ciąży jest nadal jedynie badaniem przesiewowym. Tak jak każde badanie przesiewowe, również to ma swoją czułość i swoistość, które nie wynoszą 100 proc. W badaniu tym tak dobrano wartości odcięcia, aby ich czułość i swoistość były jak najbardziej optymalne. Należy pamiętać, że każda próba zwiększenia czułości badania przesiewowego powoduje obniżenie jego swoistości, natomiast każda próba zwiększenia swoistości pociąga za sobą obniżenie czułości.

W przypadku cukrzycy ciążowej zbytnie zwiększenie czułości badania przesiewowego powoduje zwiększenie liczby kobiet z rozpoznaną cukrzycą ciążową, czego wadą jest duże obciążenie finansowe dla systemu opieki zdrowotnej. Zwiększenie zaś swoistości badania przesiewowego w kierunku cukrzycy ciążowej obniża koszty opieki nad kobietami w ciąży, lecz za to zwiększa ryzyko braku rozpoznania cukrzycy ciążowej i związanych z tym powikłań. Hipotetyczna czułość wynosząca 100 proc. oznaczałaby, że wszystkie przypadki cukrzycy ciężarnej zostaną rozpoznane. Natomiast hipotetyczna swoistość wynosząca 100 proc. oznaczałaby, że wszystkie kobiety bez cukrzycy ciążowej w wykonanym badaniu przesiewowym zostaną oznaczone jako zdrowe.

Całą sprawę komplikują dodatkowo czynniki środowiskowe, które mogą mieć istotny wpływ na ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej. Jeżeli na przykład kobieta zagrożona cukrzycą ciążową stosuje zdrową dietę i wykazuje się dużą aktywnością fizyczną, to mimo potencjalnego zagrożenia może u niej nie zostać rozpoznana cukrzyca ciążowa w badaniu przesiewowym. Z drugiej zaś strony, jeżeli kobieta z prawidłowym wynikiem badania przesiewowego będzie spożywać dużą ilość węglowodanów prostych o wysokim indeksie glikemicznym po uzyskaniu informacji, że nie ma cukrzycy ciążowej, to mogą u niej wystąpić wzrosty glikemii powodujące zaburzenia wzrastania i dojrzewania płodu.

Należy pamiętać, że ustalając granicę odcięcia w badaniu przesiewowym, sztucznie zamieniono zjawisko o wielu odcieniach szarości na takie o dwóch kolorach, czarnym i białym. Warto więc każdej ciężarnej z prawidłowym testem doustnego obciążenia glukozą między 24. a 28. tygodniem ciąży mimo wszystko zalecać zdrową dietę z unikaniem węglowodanów prostych o wysokim indeksie glikemicznym.Trudno nazywać ją dietą cukrzycową głównie z dwóch powodów. Po pierwsze, nie rozpoznaliśmy przecież cukrzycy ciążowej, a po drugie, nie ma żadnych różnic między zdrową dietą a tą zalecaną chorym na cukrzycę.

Polecam Państwu gorąco zapoznanie się z artykułem „Kompleksowa opieka diabetologiczna nad ciężarną z cukrzycą ciążową”.