Leczenie operacyjne wysiłkowego nietrzymania moczu – update 2021
dr hab. n. med. Grzegorz Surkont
dr n. med. Edyta Wlaźlak
Zofia Rozpendowska
- Propozycja algorytmu postępowania u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu
- Dobór optymalnej metody leczenia – kwalifikacja pacjentek do różnego rodzaju operacji na podstawie doświadczeń autorów
- Przegląd obecnie stosowanych metod operacyjnych w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu
Wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) definiowane jest jako mimowolny wyciek moczu przy wysiłku, kaszlu czy kichaniu1,2. Życiowe ryzyko operacji kobiety z powodu WNM szacowane jest na około 14%. U każdej pacjentki należy rozważyć najpierw zastosowanie terapii zachowawczej. Leczenie nieoperacyjne powinno być indywidualnie zaplanowane, zależnie od przyczyn WNM oraz możliwości skutecznego stosowania przez chorą proponowanej terapii3-5.
Najczęściej wybierane metody terapii zachowawczej to:
- leczenie chorób współistniejących oraz optymalizacja przyjmowanych leków
- modyfikacja stylu życia
- fizjoterapia
- środki podpierające: pessary, tampony dopochwowe.
U pacjentek z nawracającymi infekcjami dróg moczowych istotne są skuteczne leczenie oraz profilaktyka4-7.
Profesjonalna fizjoterapia dna miednicy u kobiet z WNM wymaga wcześniejszej diagnostyki funkcjonalnej, na podstawie której fizjoterapeuta planuje odpowiednie do stanu klinicznego pacjentki postępowanie terapeutyczne. Głównym celem fizjoterapii jest udoskonalenie mechanizmu pracy mięśni dna miednicy w takim stopniu, aby dno miednicy zapewniało wystarczające wsparcie umożliwiające zapobieganie utracie moczu związanej ze zwiększonym ciśnieniem w jamie brzusznej8,9. W tym celu wykorzystuje się: terapię manualną, ćwiczenia mięśni dna miednicy pod kontrolą ultrasonografii lub elektromiografii, elektrostymulację. Indywidualizacja postępowania fizjoterapeutycznego i aktywny nadzór fizjoterapeuty zwiększają skuteczność fizjoterapii10. Czas jej trwania powinien wynosić minimum 3 miesiące5,11-13, zaleca się kontynuację leczenia do 6 miesięcy.
Częstym sposobem leczenia WNM jest pessaroterapia. Pacjentkom z WNM zwykle zalecane są silikonowe pessary: cewkowy oraz cewkowo-kołnierzowy (kołnierzowy), ze zgrubieniem na okolicę cewki moczowej. Efekt działania uzyskuje się, gdy zgrubienie pessara podpiera cewkę moczową i podtrzymuje okolicę połączenia pomiędzy pęcherzem a cewką moczową (podobnie do działania taśmy podcewkowej). Prawidłowe funkcjonowanie pessarów jest uwarunkowane wydolnością mięśni dna miednicy. U pacjentek, u których wyżej wymienione pessary są nieskuteczne, często możliwe jest zastosowanie pessara kostkowego. Jego górna krawędź powinna się znajdować pod cewką moczową, co daje podparcie i zapewnia trzymanie moczu. Odpowiednio dobrany pessar powinien być skuteczny w zakresie WNM, a jednocześnie nie może wypadać ani uciskać.