MT: Bunt nastolatka jest czymś normalnym. Jak go różnicować ze stanem depresyjnym? Kiedy objawy buntu sygnalizują, że może się przekształcić w depresję?

Prof. Filip Rybakowski: Rzeczywiście, bunt nastolatka jest procesem rozwojowym, wręcz fizjologicznym. Wynika to z faktu, że osoby w tym wieku mają zazwyczaj mniejszą akceptację otaczającego ich świata, ale charakteryzuje je również kreatywne podejście do życia – chcą coś w nim zmieniać. Jednym z przejawów buntu bywają zachowania aroganckie czy nawet agresywne. Taki nastolatek może być bardziej rozdrażniony i często wrogo nastawiony do dorosłych, a także do rówieśników. Ale najczęściej takim agresywnym zachowaniom towarzyszy pewna motywacja w postaci chęci do działania. Natomiast w przypadku niektórych zachowań agresywnych, związanych z drażliwością, możemy podejrzewać, że są przejawem nie tyle buntu, ile depresji.

MT: W jakich sytuacjach może tak być?

F.R.: Chociażby w takich, kiedy ta drażliwość i agresja wiąże się z wycofaniem z dotychczasowych działań, brakiem aktywności na różnych polach. Taka osoba nie jest już chętna do wychodzenia z domu, nie chce się kontaktować z rówieśnikami, nie chce uczestniczyć w życiu społecznym. Czyli: jeśli agresja i drażliwość występują w kontekście bierności i wycofania, wiąże się to raczej z depresją. A jeśli widoczne są u młodego człowieka oznaki aktywności i chęć zmian, możemy określić to jako prawidłowe zachowanie w tym okresie życia.

MT: Ale stan wycofania, smutku może trwać jakiś czas. Kiedy należy podejrzewać depresję?

F.R.: W klasyfikacji psychiatrycznej (ICD-10) mówi się, że ten stan złego nastroju powinien trwać co najmniej dwa tygodnie, w których przez większość dni widoczne jest złe samopoczucie. Muszą występować dwa rodzaje złego samopoczucia: obniżony nastrój, smutek albo nastrój dysforyczny (gniewliwy), czyli rozdrażnienie. Stan wycofania trwający kilka dni nie jest powodem do rozpoznania depresji.

MT: Czy dzisiejsze pokolenie ludzi młodych jest słabsze psychicznie niż poprzednie? A może to tylko mit? Jakie cechy, istotne z punktu widzenia psychiatry, dominują dzisiaj?