Wytyczne
Jak rozpoznawać i leczyć depresję u dwóch milionów osób
Prof. dr hab. med. Piotr Gałecki
Epidemiologia
● Zgodnie z danymi WHO depresja stanowi 4,3 proc. globalnego obciążenia wszystkimi chorobami, jednak dużą depresję stwierdza się u co najwyżej 10 proc. z tej grupy.
● Dane z polskich psychiatrycznych jednostek opieki zdrowotnej wskazują na istotny wzrost występowania zaburzeń psychicznych.
● Rozpowszechnienie depresji wśród kobiet jest większe niż wśród mężczyzn we wszystkich grupach wiekowych (odpowiednio 4 proc. vs. 1,9 proc.). U kobiet wskaźniki rozpowszechnienia depresji rosną wraz z wiekiem, od 2,7 proc. w najmłodszej grupie (18-29 lat) do ponad 5 proc. powyżej 50. r.ż.
● Wśród mężczyzn pozostają na podobnym poziomie we wszystkich grupach wiekowych, z niewielkim wzrostem wartości w grupie 50-64 lata.
Zaburzenia depresyjne charakteryzują się głębokim i uporczywym obniżeniem nastroju, co powoduje upośledzenie funkcjonowania. Niekiedy towarzyszy mu zmniejszenie zainteresowań oraz odczuwania przyjemności w związku z wykonywaniem czynności, które wcześniej dawały satysfakcję. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10 różnicuje epizody depresji ze względu na ich nasilenie i rodzaj objawów na:
- łagodne,
- umiarkowane,
- ciężkie bez objawów psychotycznych,
- ciężkie z objawami psychotycznymi.
Przewlekłość epizodów
Średni czas trwania epizodu depresji wynosi 6 miesięcy. U chorych na depresję nawracającą w ciągu życia występuje kilka epizodów, a każdy kolejny zwiększa ryzyko następnego.
W przebiegu choroby nawracającej, u wielu pacjentów ma miejsce tendencja zarówno do większej częstości, jak i przewlekłości epizodów, a także zwiększenia oporności na leczenie farmakologiczne.
Depresję przewlekłą stwierdza się, jeśli czas trwania epizodu wynosi co najmniej dwa lata.
Głównym czynnikiem ryzyka śmierci pacjentów z depresją są samobójstwa (15-20 proc. osób). W okresie epizodu depresji myśli samobójcze występują u ponad połowy chorych. Zwiększenie ryzyka popełnienia samobójstwa obserwujemy przy współistnieniu zaburzeń lękowych o znacznym nasileniu, nadużywaniu alkoholu i leków oraz współistnieniu chorób somatycznych, jak również poważnych stresujących wydarzeń życiowych.
Zaburzenia depresyjne to wyzwanie nie tylko dla medycyny, ale także dla ubezpieczycieli oraz rynku pracy. W Polsce codziennie leki przeciwdepresyjne przyjmuje ok. 2 mln osób. W 2019 roku samobójstwa dokonało 5255 osób, a depresja jest obecnie pierwszym powodem niezdolności do pracy osób w wieku produkcyjnym.
Od trzech dekad psychiatria dysponuje nowoczesnymi, bezpiecznymi oraz skutecznymi lekami w terapii depresji i zaburzeń depresyjnych nawracających. Na rynku mamy ponad 20 preparatów o udowodnionej skuteczności terapeutycznej, które lekarz może dost...
