Medycyna sportowa

Możliwości wykorzystania elastografii fali poprzecznej w medycynie sportowej

Jednym z elementów każdej procedury diagnostycznej jest ocena kształtu, napięcia i odkształcenia struktur należących do układu narządu ruchu. W medycynie sportowej oszacowanie napięcia, odkształcenia, tkliwości lub konsystencji mięśni oraz ścięgien stanowi podstawę w diagnostyce różnych schorzeń i urazów układu mięśniowo-szkieletowego. Jest więc powszechnie wykorzystywane przez lekarzy i fizjoterapeutów

Najpowszechniejszą i najlepiej poznaną formą oceny struktur narządu ruchu jest palpacja, polegająca na tym, że diagnosta, uciskając skórę pacjenta, dokonuje badania głębiej położonych struktur. Jednak na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci dokonał się znaczący rozwój różnych dodatkowych form takiej oceny, które wspomagają czy wręcz wypierają klasyczne badanie palpacyjne i pozwalają na postawienie precyzyjnej diagnozy w medycynie sportowej.

Ultrasonografia obrazowa (USG) układu mięśniowo-szkieletowego swoje początki datuje na lata 60. XX w. Oceniano wówczas przekroje poprzeczne mięśni w relacji do siły, jaką generują1 lub oznaczano zmiany w tych przekrojach zachodzące pod wpływem treningu2. Kolejne lata dostarczały coraz to nowych badań, które w większości sprowadzały się do oceny geometrii (grubość, przekrój) mięśni w różnych populacjach i warunkach wykreowanych eksperymentalnie z wykorzystaniem trybu skali szarości, tzw. B-Mode3. Nieco później do klasyfikowania stanu mięśni, więzadeł lub ścięgien zaczęto wykorzystywać USG w trybie ruchu – tzw. M-Mode4 – czy też trybu dopplerowskiego5. Z różnym efektem wszystkie te techniki stosowane są w medycynie sportowej w celu oszacowania echogeniczności tkanki, ich potencjalnej neowaskularyzacji, wielkości i czasu skurczu mięśnia oraz kierunku ruchu struktur mięśniowo-powięziowych.

Dalszy dynamiczny rozwój metod i technik obrazowania spowodował, że obecnie możliwa jest również ocena właściwości mechanicznych wybranych struktur narządu ruchu z wykorzystaniem elastografii ultrasonograficznej. W zależności od sposobu pomiarów elastografia może być statyczna (tzw. kompresyjna) lub dynamiczna6. Pierwsza z nich jest związana z koniecznością uciskania głowicą badanych struktur, a druga wywołuje odkształcenia tkanek poprzez działanie promieniowania akustycznego. Wykorzystanie promieniowania akustycznego do odkształcenia tkanek jest niewątpliwą zaletą, gdyż głowica ultrasonograficzna wytwarza drgania i mierzy powstałe w ten sposób przemieszczenie i propagację fali bez konieczności stosowania innych narzędzi lub kompresji tkanek. Szczegółowy opis wszystkich technik sonoelastografii uwzględniający możliwości i ograniczenia każdej z nich znajduje się w pracy Sarvazyana i wsp.7

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

SWE mięśni

Badania dotyczące wykorzystania SWE w ocenie mięśni są prowadzone na różnych polach – od kontekstu biomechanicznego po przydatność kliniczną w prognozowaniu, diagnozowaniu i ocenie [...]

SWE ścięgien

W odniesieniu do ścięgien badania określające ich elastyczność z wykorzystaniem SWE skupiały się głównie na ścięgnie Achillesa, więzadle właściwym rzepki oraz ścięgnach pierścienia [...]

Wnioski

W niniejszej pracy podjęto próbę przybliżenia możliwości użycia SWE w ocenie narządu ruchu. Wskazano przez to możliwe implikacje wykorzystywania elastografii ścięgien i mięśni w medycynie [...]

Do góry