Trudności terapeutyczne wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem

dr hab. n. med. Małgorzata Figurska

Klinika Okulistyki WIM

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Małgorzata Figurska, Klinika Okulistyki WIM, ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa; e-mail: malgorzata-figurska@wp.pl

Terapia doszklistkowa blokująca czynniki wzrostu – VEGF i PlGF – jako jedyna pozwala zatrzymać postęp wysiękowej formy zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem. Jednak odpowiedź czynnościowa i morfologiczna na leczenie nie zawsze satysfakcjonuje chorego i lekarza. Artykuł przedstawia istotne problemy związane z terapią anty-VEGF wysiękowego AMD, z którymi stykają się retinolodzy w swojej praktyce.

Wprowadzenie

Terapia doszklistkowa blokująca czynnik wzrostu śródbłonka naczyń (VEGF – vascular endothelial growth factor) i łożyskowy czynnik wzrostu (PlGF – placental growth factor) pozostaje wciąż jedyną metodą pozwalającą zatrzymać postęp wysiękowej formy zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD – age-related macular degeneration).1-5 Odpowiedź czynnościowa i morfologiczna na terapię anty-VEGF nie zawsze spełnia oczekiwania chorego i lekarza. Jednym ze zjawisk często obserwowanych nie tylko w obszarze leczonego ogniska neowaskularyzacji (CNV – choroidal neovascularization), lecz także całej wysiękowej zmiany degeneracyjnej, jest rozwój atrofii nabłonka barwnikowego (RPE – retinal pigment epithelium) i kapilar, który przypomina bądź naśladuje tworzący się de novo zanik geograficzny (GA – geographic atrophy). Brakuje długoterminowych badań zmian atroficznych i nie ma jednoznacznej wiedzy, czy ich histologia, dynamika rozwoju i funkcjonalne konsekwencje są identyczne jak ognisk GA powstałych de novo w obszarach, gdzie pierwotnie CNV nie występowała. Ponieważ klinicznie obszary zaniku współistniejące z leczoną CNV są nie do odróżnienia od powstających de novo, w piśmiennictwie są one określane również jako GA. Współistnienie GA z CNV opisali Sarks i wsp.6 w grupie 20 oczu z wysiękowym AMD przed zastosowaniem terapii anty-VEGF. Jednocześnie wykazali oni korelacje między GA a bliznowaceniem w plamce. Obecność blizny i zmiany jej morfologii zachodzące w czasie są istotnymi czynnikami rozwoju GA. W badaniu histopatologicznym Greena i wsp.7 wykazano, że w 37% przypadków oczu z tarczowatą blizną współistnieje otaczający ją obszar atrofii.

Artykuł jest poświęcony istotnym problemom, z jakimi stykają się retinolodzy prowadzący leczenie wysiękowego AMD, a mianowicie: czynnikom prognostycznym terapii, zanikom i bliznowaceniu trwale wpisanym w morfologię kompleksu neowaskularnego, wpływom patologii złącza szklistkowo-siatkówkowego i fenotypu w postaci siatkówkowych proliferacji naczyniakowatych (RAP – retinal angiomatous proliferation), a także dominującego wylewu krwi towarzyszącego CNV na przebieg i efekty leczenia.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Czynniki wpływające na efektywność terapii anty-VEGF wysiękowego AMD

Jedną z zasadniczych kwestii jest znalezienie i zdefiniowanie czynników, przede wszystkim miejscowych, które sprzyjają lepszym bądź gorszym efektom terapii anty-VEGF wysiękowego AMD. Ying [...]

Zaniki w plamce towarzyszące terapii anty-VEGF wysiękowego AMD

Grunwald i wsp.9 przeanalizowali problem GA występującego podczas terapii anty-VEGF ponownie w kohorcie objętej badaniem CATT. W okresie 2 lat GA rozwinął się u 187 [...]

Bliznowacenie w plamce

Kolejnym istotnym problemem ograniczającym efektywność terapii anty-VEGF wysiękowego AMD oraz wpływającym na morfologię kompleksu siatkówkowo-naczyniówkowego jest bliznowacenie w plamce.16-19 Daniel i wsp. ocenili [...]

Siatkówkowe proliferacje naczyniakowate w kontekście terapii anty-VEGF

Daniel i wsp.21 dokonali oceny i porównania skuteczności terapii anty-VEGF w grupie z RAP i pozostałych chorych z wysiękowym AMD również w badaniu CATT. Ocenie poddano VA, przeciek [...]

Dominujący wylew krwi w plamce w przebiegu wysiękowego AMD

Poważnym problemem terapeutycznym pozostaje wysiękowe AMD z dominującym wylewem w plamce. Krwotok do plamki w przebiegu wysiękowego AMD jest ciężkim powikłaniem skutkującym istotnym pogorszeniem [...]

Patologia złącza szklistkowo-siatkówkowego w kontekście terapii anty-VEGF

Zagadnieniem często obecnie poruszanym w piśmiennictwie, w dużej mierze za sprawą rozwoju technik OCT, jest wpływ stanu przestrzeni szklistkowo-siatkówkowej i jej ewentualnych patologii na [...]

Podsumowanie

Najwięcej informacji dla oceny przebiegu i efektów terapii anty-VEGF wysiękowego AMD dostarczają długoterminowe obserwacje w badaniach randomizowanych, zwłaszcza porównujących terapie różnymi preparatami (badanie [...]
Do góry