Temat numeru
Macierzyństwo po leczeniu nowotworów
Część 1. Rak piersi
dr n. med. Paulina Myśliwiec
- Dostępne dane z piśmiennictwa wskazują, że ciąża po leczeniu raka piersi nie wpływa negatywnie na rokowanie pacjentki, a ryzyko wad wrodzonych u dzieci jest porównywalne z tym występującym w populacji ogólnej. Artykuł omawia dostępne metody i działania mające na celu zabezpieczenie płodności u kobiet przed leczeniem i po terapii raka piersi
Utrata płodności jest jednym z najważniejszych działań niepożądanych związanych z leczeniem systemowym młodych pacjentek, u których zdiagnozowano wczesnego raka piersi. Najpoważniejsze ryzyko dla gonad wiąże się ze stosowaniem chemioterapii (CTH – chemotherapy). Istotny wpływ ma również długoletnia uzupełniająca hormonoterapia, w trakcie której w naturalny sposób dochodzi do starzenia się jajników i zmniejszenia ich rezerwy. Dostępne dane literaturowe mówią, że macierzyństwo po leczeniu raka piersi nie pogarsza rokowania, a przebyta terapia nie wiąże się ze zwiększeniem ryzyka wad wrodzonych u dzieci. Z tego powodu wszystkie młode chore powinny przed rozpoczęciem leczenia mieć możliwość konsultacji ze specjalistą do spraw rozrodu i podjęcia działań w celu zabezpieczenia płodności. Najskuteczniejszymi i bezpiecznymi metodami zachowania płodności są mrożenie oocytów i/lub zarodków oraz mrożenie tkanki jajnika. Kobietom, które nie wyrażają zgody na inwazyjne metody zabezpieczenia płodności lub jako uzupełnienie tych procedur, można podawać analog gonadoliberyny (GnRH – gonadotropin-releasing hormone) w trakcie CTH.
Dane statystyczne
Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce, a także na świecie oraz drugą przyczyną zgonów z powodu nowotworów wśród tej płci. Zachorowalność na raka piersi stale wzrasta, a szacowana na 2025 r. liczba nowych przypadków w Polsce jest o ponad połowę wyższa niż ta, którą odnotowano w 2006 r.1,2
Zidentyfikowano liczne czynniki ryzyka zachorowania, spośród których najistotniejszym jest wiek. Pozostałe to obecność mutacji genetycznych (przede wszystkim BRCA1 i BRCA2), rodzinna agregacja zachorowań na raka piersi, długoletnia ekspozycja na endogenne estrogeny (wczesna pierwsza miesiączka i późna menopauza), późny wiek urodzenia pierwszego dziecka, długoletnia hormonalna terapia zastępcza i – w mniejszym stopniu – antykoncepcja hormonalna, nadwaga, otyłość oraz niska aktywność fizyczna, zwłaszcza w wieku pokwitania3.
Dynamiczny rozwój leczenia systemowego, uzupełniającego zabieg operacyjny, znacząco poprawił rokowanie u chorych pacjentek z niezaawansowanym rakiem piersi, niemniej trzeba pamiętać, że zastosowana terapia może powodować późne następstwa, które is...
