Pacjent po leczeniu onkologicznym
Macierzyństwo po leczeniu nowotworów u kobiet.
Część 2. Rak szyjki macicy
dr n. med. Paulina Myśliwiec
- Niniejszy artykuł stanowi drugą część cyklu poświęconego problematyce macierzyństwa po terapii nowotworowej u kobiet. Tym razem tematem jest leczenie oszczędzające u pacjentek z rakiem szyjki macicy w wieku rozrodczym, które planują w przyszłości ciążę, dlatego chcą zabezpieczenia funkcji rozrodczych, a faktem jest, że nawet we wczesnych stadiach choroby leczenie w większości przypadków prowadzi do trwałej niepłodności, a po jego zakończeniu pacjentki często żałują, że nie otrzymały wszystkich informacji na temat możliwości zachowania płodności
Rak szyjki macicy jest czwartym na świecie pod względem częstości występowania nowotworem u kobiet. Rocznie zapada na niego blisko 570 000 kobiet, a 60% z nich z tego powodu umiera1.
W Polsce rak szyjki macicy wśród zachorowań plasuje się – na równi z rakiem odbytnicy – na siódmym miejscu po raku piersi, płuca, trzonu macicy, okrężnicy, jajnika i tarczycy i stanowi ósmą przyczynę zgonów z powodu nowotworów u kobiet. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów z 2020 r. szczyt zapadalności przypadał na 50-60 r.ż., niemniej prawie 20% dotyczyło grupy młodych kobiet (20-44 r.ż.), u których rak szyjki macicy był drugą przyczyną zarówno zachorowań, jak i zgonów z powodu nowotworów2.
Za główny powód transformacji nowotworowej nabłonka szyjki macicy uznaje się infekcję spowodowaną wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV – human papilloma virus), a szczególnie groźne są podtypy 16 i 18. Szczepienie przeciwko HPV zmniejsza ryzyko infekcji o >75%. Pozostałymi istotnymi czynnikami ryzyka zachorowania są: palenie tytoniu, niektóre infekcje narządu rodnego (chlamydioza, rzeżączka, wirus cytomegalii, wirus opryszczki), liczne ciąże i porody (>5), niski status socjoekonomiczny oraz wieloletnia antykoncepcja hormonalna. Istotne są również tzw. pośrednie czynniki ryzyka, takie jak wczesne rozpoczęcie życia seksualnego, duża liczba partnerów seksualnych lub stwierdzona wcześniej nieprawidłowość w badaniu cytologicznym3.
Istotną rolę we wczesnym wykrywaniu raka szyjki macicy odgrywają regularnie wykonywane badania cytologiczne komórek z okolicy ujścia zewnętrznego i kanału szyjki macicy. Oprócz niego coraz szerzej wykonuje się również ocenę obecności w nabłonku szyjki macicy DNA wirusa brodawczaka ludzkiego. W przypadku wykrytych w badaniu cytologicznym nieprawidłowości pacjentka kierowana jest na badania kolposkopowe, pozwalające na identyfikację komórek dysplastycznych i pobranie materiału do analizy histopatologicznej.
W krajach rozwiniętych dzięki wprowadzeniu szczepień ochronnych i regularnych badań cytologicznych oraz upowszechnieniu stosowania męskich prezerwatyw obserwowany jest znaczący spadek śmiertelności z powodu raka szyjki macicy. Niestety, na tle inn...
