prof. dr hab. n. med. Andrzej Kawecki

Witam wszystkich Czytelników we wciąż nowym 2025 roku. W przeciwieństwie do ubiegłorocznego stycznia, kiedy to nieoczekiwanie doświadczyliśmy zimy podobnej do tych sprzed lat, nieco już zapomnianych – z mrozem i częstymi opadami śniegu – aktualna pogoda przypomina raczej przedwiośnie. Zimowy epizod w połowie miesiąca trwał raptem trzy dni, a tymczasem nic nie zapowiada zmiany aury. Żyjemy w ciekawych – nawet aż za bardzo – czasach, nie tylko z uwagi na pogodę, lecz także sytuację geopolityczną, która stanowi coś na kształt równania z wieloma niewiadomymi. Ale zajmijmy się konkretami, czyli pierwszym w nowym roku numerem „Onkologii po Dyplomie”, bo zawiera bardzo interesujące i wartościowe artykuły.

Pierwszy z nich – „Współpraca lekarza z psychologiem i osobą duchowną w opiece nad pacjentem cierpiącym na nowotwór złośliwy” autorstwa mgr Jana Gruszki, dr n. społ. Natalii Ulanieckiej i mgr Joanny Zapały – dotyczy nadzwyczaj ważnego problemu, którym jest zapewnienie kompleksowego wsparcia psychologicznego chorym z nowotworami. Do osiągnięcia sukcesu w onkologii konieczne jest nie tylko stosowanie systematycznie ulepszanych technologii medycznych, lecz także utrzymanie pacjenta w dobrej kondycji psychicznej – to kluczowy element zarówno samego leczenia, jak i czasu po jego zakończeniu, gdy zaczyna się proces adaptacji do nowej dla niego rzeczywistości. Jako onkolog z ponad 40-letnim doświadczeniem jednoznacznie mogę stwierdzić, że pozytywne nastawienie pacjenta do walki z chorobą nowotworową zwiększa w istotny sposób jego szanse na skuteczne przeprowadzenie procesu leczenia. Zapewnienie mu wsparcia psychologicznego musi być nieodzownym elementem wielodyscyplinarnej opieki, której składową stanowi współpraca lekarza z psychologiem klinicznym, a jeśli taka jest wola pacjenta – również z osobą duchowną. Gorąco zachęcam do przeczytania tego tekstu, bo to naprawdę ciekawa lektura.

Polecam także kolejny artykuł, który dr n. med. Agnieszka Dyzmann-Sroka zatytułowała: „Postawy Polek wobec programu profilaktyki raka piersi”. To frapująca lektura, szczególnie istotna w odniesieniu do niedostatecznej w naszym kraju zgłaszalności się kobiet na badania przesiewowe w kierunku raka piersi. Choć trąca truizmem stwierdzenie, że najprostszą i najtańszą metodą poprawy wyników leczenia w onkologii jest wczesne rozpoznawanie nowotworów, to powtarzajmy je do znudzenia. Większość nowotworów we wczesnych stadiach zaawansowania jest łatwa do wyleczenia, przy zachowaniu korzystnych dla systemu wskaźników efektywności kosztowej. Wczesne rozpoznanie jest szczególnie proste w raku zarówno piersi, jak i szyjki macicy, w przypadku których przez lata zostały opracowane metody efektywnego skriningu. Spektakularnie ograniczyły one śmiertelność z powodu tych nowotworów w wielu krajach Unii Europejskiej. Tylko dlaczego badania przesiewowe w Polsce nie spełniają swoich założeń? Zachęcam do szukania odpowiedzi we wspomnianym artykule.

Namawiam także do zapoznania się z pozostałymi artykułami dostarczającymi rzeczywiście przydatnych informacji, które z sukcesem można wykorzystać w codziennej praktyce klinicznej. I tak lek. Dawid Prószyński w tekście „Leki stosowane w terapii celowanej raka jelita grubego. Praktyczne informacje” przedstawia zasady stosowania leków ukierunkowanych molekularnie u chorych z rakiem jelita grubego. Możliwości farmakoterapii systematycznie rosną, podobnie jak niestety liczba pacjentów wymagających terapii, dlatego warto chociażby z tego powodu aktualizować swoją wiedzę. W kolejnym artykule lek. Mateusz Malik porusza problematykę związaną z zaburzeniami pasażu jelitowego powstałymi w wyniku stosowania opioidów („Zaburzenia pasażu jelitowego po opioidach u pacjenta onkologicznego”). To bardzo wartościowe, repetytoryjne opracowanie, przydatne nie tylko dla onkologów. Gorąco polecam także lekturę artykułu dr. n. med. Macieja Darewicza pt. „Zasady nadzoru onkologicznego nad pacjentami z HIV/AIDS” – to lektura obowiązkowa. W jeszcze innym artykule („Diagnostyka i postępowanie w przypadku nowotworów o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym”) zespół lekarzy Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie (lek. Anna Gruszczyńska, Konrad Reweda-Kwiatkowski, lek. Katarzyna Hetman, lek. Krzysztof Kowalik, prof. dr hab. n. med. Andrzej Modrzejewski) przypomina zasady postępowania w przypadku stwierdzenia przerzutów z nieznanego ogniska pierwotnego. Ciekawy jest również opis przypadku nerwiaka żołądka przedstawiony przez dr. n. med. Piotra Sęka i lek. Karolinę Organ w artykule zatytułowanym „Schwannoma żołądka i problemy z nią związane”.

Tradycyjnym uzupełnieniem każdego numeru „Onkologii po Dyplomie” jest oczywiście przegląd wyników nowych badań. W bieżących „Aktualnościach naukowych”, przygotowanych przez lek. Bartosza Spławskiego, warto zwrócić uwagę na nowe możliwości leczenia kacheksji nowotworowej z użyciem przeciwciał monoklonalnych; są też opisane próby aplikacji cząsteczek hamujących hipoksję w przypadku raka nerki, kolejne potencjalne zastosowania immunoterapii, a także próby deeskalacji intensywności leczenia neoadiuwantowego u kobiet z HER-2 dodatnim rakiem piersi.

Jeszcze raz polecam lekturę tego bardzo ciekawego numeru „Onkologii po Dyplomie”.

A korzystając z tego, że to felieton do pierwszego w 2025 roku wydania „Onkologii po Dyplomie”, życzę wszystkim Czytelnikom dużo zdrowia, spokoju i wszystkiego, co najlepsze w rozpoczętym roku.