Duże problemy małych ludzi
Problem używania nikotyny wśród dzieci i młodzieży
lek. Magdalena Jurkowska
prof. dr hab. n. med. Napoleon Waszkiewicz
- Rozpowszechnienie stosowania wyrobów tytoniowych i nikotynowych wśród dzieci i młodzieży – skala problemu
- Przyczyny i skutki uzależnienia od nikotyny, jej wpływ na rozwój człowieka w okresie dojrzewania
- Zapobieganie paleniu tytoniu i wapowaniu oraz postępowanie w przypadkach już rozwiniętego uzależnienia od nikotyny wśród nastolatków
Palenie tytoniu jest najważniejszą, modyfikowalną przyczyną wielu chorób oraz przedwczesnych zgonów dorosłych na świecie. Powikłania somatyczne związane z nikotynizmem stanowią drugą najczęstszą przyczynę śmierci na świecie, ustępując miejsca jedynie nadciśnieniu tętniczemu1.
Wysoki potencjał uzależniający nikotyny (głównego składnika farmakologicznego tytoniu) jest odpowiedzialny za szerokie rozpowszechnienie wyrobów tytoniowych i trudności w zaprzestaniu ich stosowania2. Z badań ankietowych wynika, że 90% dorosłych palaczy sięgnęło po pierwszego papierosa przed ukończeniem 18 lat3. Blisko połowa młodych dorosłych zaczęła palić między 6 a 12 rokiem życia4. Prawie 80% osób, które rozpoczynają palenie w wieku nastoletnim, kontynuuje je przez następne 15-20 lat, niektóre przez całe życie5-7. Dlatego problemy związane z zapobieganiem paleniu i jego zwalczaniem dotyczą głównie pediatrów i osób, które są odpowiedzialne za opiekę zdrowotną wśród dzieci i młodzieży.
Przy tendencji do zmniejszania się częstości palenia wśród dorosłych wzrasta odsetek palaczy wśród dzieci i młodzieży6,8. W ostatnim dziesięcioleciu odnotowano zwiększone wykorzystanie produktów nikotynowych, takich jak elektroniczne systemy dostarczania nikotyny (ESDN), których stosowanie nazywane jest wapowaniem2. Pierwotnie kierowano je do palących już wcześniej osób dorosłych jako substytut tradycyjnych papierosów w celu redukcji szkód wywoływanych paleniem tytoniu oraz ułatwienia zerwania z nałogiem. Od 2013 roku obserwuje się nieprzewidywalne wcześniej, ogromne rozpowszechnienie ESDN wśród dzieci i młodzieży, przez niektórych określane jako epidemia8,9. Obecnie niewiele wiemy o wczesnym oraz odległym wpływie wapowania na organizm, ale coraz więcej danych wskazuje, że powoduje ono wiele szkodliwych następstw. Pediatrzy powinni zdawać sobie sprawę z rozwijającej się epidemii wapowania, poznać nazwy i wygląd produktów ESDN oraz uczestniczyć w redukowaniu szkód z nimi związanych wśród dzieci i młodzieży10.
Rozpowszechnienie używania wyrobów tytoniowych
Według World Health Organization (WHO) Polska znajduje się w gronie pięciu europejskich krajów o najwyższym odsetku palących nieletnich6,8. W badaniu oceniającym stosowanie wyrobów nikotynowych wśród uczniów 200 szkół ponadpodstawowych w Polsce ok...
