Łojotokowe zapalenie skóry typu niemowlęcego
dr n. med. Mirosława Kuchciak-Brancewicz
- Obraz kliniczny łojotokowego zapalenia skóry w okresie noworodkowym i niemowlęcym
- Różnicowanie łojotokowego zapalenia skóry z innymi jednostkami chorobowymi
- Metody leczenia zmian chorobowych w przebiegu łojotokowego zapalenia skóry o typie ciemieniuchy i o typie wyprzeniowym oraz pielęgnacji skóry w omawianej grupie pacjentów
Łojotokowe zapalenie skóry (dermatitis seborrhoica; ŁZS) jest chorobą zapalną owłosionej skóry głowy i twarzy (typ ciemieniuchy) oraz okolic fałdów skórnych (typ wyprzeniowy), która pojawia się w 3-5 tygodniu życia i trwa z reguły do 3-4 miesiąca życia, a w niektórych okolicznościach może się utrzymywać nieco dłużej.
Etiopatogeneza ŁZS
Etiopatogeneza tej choroby nie jest do końca wyjaśniona. Uważa się, że przyczynami wzmożonej aktywności gruczołów łojowych są:
- podwyższone stężenie androgenów matki we krwi dziecka (pierwszy szczyt zachorowalności u dzieci na ŁZS) – stąd łojotokowe zapalenie wieku niemowlęcego
- zbyt częste mycie i używanie agresywnych środków higieny, zwłaszcza w obszarach wyprzeniowych
- kolonizacja i namnażanie się na skórze Candida albicans – drobnoustroje te mają tendencję do namnażania się na skórze obfitującej w gruczoły łojowe o dużej aktywności i wywołują stan zapalny.
Anatomia i fizjologia skóry w przebiegu ŁZS
Gruczoły łojowe to tzw. przydatki skóry. Występują w skórze przede wszystkim w najbliższym otoczeniu włosów (tuż obok mieszka włosowego), razem tworząc jednostkę włosowo-łojową. Gruczoły łojowe są odpowiedzialne za wydzielanie łoju (sebum), w skład którego wchodzą wolne kwasy tłuszczowe, cholesterol i woski. Sebum dostaje się do mieszka włosowego i stąd jest rozprowadzane na powierzchni skóry oraz włosów, tworząc tzw. kwaśny płaszcz ochronny skóry przed czynnikami mechanicznymi, chemicznymi i bakteriami. Noworodki rodzą się pokryte mazią płodową. Rozwój i czynności wydzielnicze gruczołów łojowych reguluje m.in. poziom hormonów płciowych (w okresie ciąży rozwijają się one pod wpływem androgenów ciążowych matki). To dlatego skóra dziecka jest po porodzie natłuszczona w sposób fizjologiczny i nie zachodzi potrzeba jej natłuszczania. Z chwilą przecięcia pępowiny nie ustaje czynność tych gruczołów, ale aktywność części z nich stopniowo zanika w ciągu 2-3 miesięcy (na marginesie wspomnę, że właśnie dlatego atopowe zapalenie skóry [AZS] nie może się rozwinąć wcześniej niż w 3 miesiącu życia).
