Starzenie się populacji jest ogólnoświatowym zjawiskiem. Liczba osób w podeszłym wieku stale rośnie, wzrasta także liczba pacjentów cierpiących na otępienie. W powszechnej świadomości dominuje pogląd, że starzenie się jest nieuchronnie związane z otępieniem. Równie częste jest przekonanie, że objawy typowe dla początkowych stadiów otępienia, takie jak zapominanie o bieżących wydarzeniach, trudności w wykonywaniu złożonych czynności czy gubienie się w przestrzeni, są typowe dla fizjologicznych zmian związanych z procesem starzenia.

Ten brak wiedzy o naturze otępienia, który dotyczy zarówno pacjentów oraz ich rodzin, jak i niektórych lekarzy, przyczynia się do nieprawidłowych rozpoznań, a także znacznego wydłużenia czasu od pierwszych objawów do sformułowania właściwej diagnozy¹ i wdrożenia odpowiedniego leczenia².

Błędy wynikające z braku wiedzy o naturze procesu otępiennego

Podstawowym i powszechnym problemem jest brak wiedzy na temat tego, czym jest otępienie, co leży u jego podłoża, jak ono przebiega i jakie są możliwości farmakoterapii. Jednocześnie łatwy dostęp do niezweryfikowanych informacji zamieszczonych w internecie powoduje, że pacjenci lub ich rodziny zgłaszają się do lekarza z gotową diagnozą. Pociąga to za sobą przekonanie, że wstępne rozpoznanie nie jest właściwe³, a w niektórych przypadkach przyczynia się nawet do zmiany lub przerwania zalecanego leczenia.

Nieznajomość definicji otępienia

Pierwszym powszechnym błędem jest nieznajomość definicji otępienia i uznawanie go za chorobę. Otępienie jest to kliniczna manifestacja procesu chorobowego, który prowadzi do utraty samodzielności i niezależności w codziennym funkcjonowaniu, wraz z towarzyszącymi zaburzeniami funkcji poznawczych, zachowania i nastroju. Ten stan jest zawsze poprzedzony stopniowym pogarszaniem się sprawności pacjenta, trwającym nawet do kilkunastu lat. Zgłaszany często nagły początek i krótki czas trwania objawów (np. przez 2 tygodnie) zasadniczo sugeruje inną niż choroba neurozwyrodnieniowa przyczynę, może być także związany z wprowadzaniem diagnosty w błąd przez osoby udzielające informacji o pacjencie. Również czas trwania objawów poniżej 6 miesięcy powinien skłaniać do rozważenia odmiennej etiologii. Obecność w wywiadzie upośledzenia intelektualnego oraz innych, potencjalnie odwracalnych zmian chorobowych (ciężkiej depresji, zaburzeń świadomości) jest przeciwwskazaniem do takiego rozpoznania⁴.