prof. dr hab. n. med. Piotr Gałecki

Szanowni Państwo,

Drodzy Czytelnicy!

Z nieskrywaną przyjemnością oddaję w Państwa ręce kolejny, typowo wakacyjny numer „Psychiatrii po Dyplomie”. Celowo poruszyliśmy w nim zagadnienia z pogranicza normy i patologii, psychiatrii i psychologii. Ponieważ przeżywamy obecnie pierwsze wakacje po szczycie pandemii i po masowych szczepieniach, na łamach czasopisma nie zabraknie również wątków covidowych.

W bieżącym numerze pozytywnym zdziwieniem dzieli się z Czytelnikami konsultant wojewódzki w dziedzinie psychiatrii – dr Władysław Sterna. Przedstawia własne doświadczenia z okresu pandemii, łącząc dwie perspektywy – konsultanta i psychiatry praktyka. Nie jest to łatwe zadanie – każdy z nas wie, że obie funkcje mogą wchodzić w kolizję w pewnych obszarach. Pozytywne zdziwienie autora wiąże się z pracą z pacjentami, którzy zmagali się z problemem zaburzeń lękowych jeszcze przed pandemią i po jej nadejściu musieli zmierzyć się dodatkowo z tym ogromnym zagrożeniem. Wbrew intuicyjnemu oczekiwaniu – przeżycia tej grupy osób nie uległy radykalnemu nasileniu. Autor tekstu stawia sześć hipotez wyjaśniających to zjawisko. Gorąco zachęcam do zapoznania się z artykułem – sam byłem pozytywnie zdziwiony jego lekturą i informacją o potraumatycznym wzroście.

Profesor Zbigniew Lew-Starowicz przybliża w wakacyjnym numerze aspekty kobiecego orgazmu. Co ciekawe, badania ankietowe wskazują, że 21% kobiet w Polsce dotyka anorgazmia. Autor zaznacza wyraźnie, co jest tego przyczyną i dlaczego nie powinniśmy patrzeć na te dane z obawą. Przede wszystkim podkreśla, że niedoświadczanie orgazmu w czasie stosunku pochwowego stanowi raczej normę niż zaburzenie, a skuteczność leczenia anorgazmii sięga około 85%. Warto zapoznać się z treścią artykułu, aby dowiedzieć się, dlaczego tak się dzieje.

Tematem numeru jest osobowość. Według mnie to ciekawe, uniwersalne zagadnienie – wszyscy pacjenci mają przecież osobowość, ten aspekt dotyczy także każdego z nas. Kryteria diagnostyczne zawarte w ICD-10, ICD-11 oraz DSM-5 przedstawiają różne spojrzenia na ocenę osobowości. To ważny temat, ponieważ zaburzenia w tym zakresie należą do najczęściej rozpoznawanych we współczesnej psychiatrii. Rozpowszechnienie zaburzeń osobowości ocenia się na ponad 10% w populacji ogólnej, a u pacjentów hospitalizowanych – na blisko 50%. Właśnie z tego powodu znajomość aktualnych kryteriów diagnostycznych jest tak istotna. Artykuł dr Justyny Sobolewskiej-Nowak (pierwszego autora) odpowiada przede wszystkim na pytanie, gdzie przebiega granica między prawidłową i nieprawidłową osobowością, oraz wskazuje, dlaczego bywa ona płynna. Dodatkowo jest to jedna z pierwszych publikacji w Polsce podsumowujących kategorialne i dymensjonalne ujęcie zaburzeń osobowości zawarte w stosowanych powszechnie klasyfikacjach chorób i zaburzeń psychicznych. Artykuł przedstawia zalety i wady każdego ujęcia. Kończy się również ważną uwagą, że postawienie ostatecznej, trafnej diagnozy leży po stronie klinicysty.

Kolejny tekst, który chciałbym Państwu polecić, dotyczy farmakoterapii schizofrenii. W Polsce dostępne i refundowane są wszystkie nowoczesne substancje stosowane w leczeniu tej choroby – oprócz jednej. W artykule na ten temat prof. Agata Szulc przybliża profil farmakologiczny i kliniczny karyprazyny, która stanowi potencjalnie bardzo skuteczny lek w niwelowaniu objawów negatywnych schizofrenii. Na jej refundację czekają nasi pacjenci. Należy także zaznaczyć, że w jedenastej edycji ICD wyraźnie podkreślono znaczenie dominujących objawów negatywnych.

Na łamach bieżącego numeru „Psychiatrii po Dyplomie” poruszono również inne zagadnienie, które wymaga szczególnej uwagi w codziennej praktyce. Zespół prof. Artura Mamcarza przygotował pracę dotyczącą chorób sercowo-naczyniowych występujących u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Warto pamiętać, że problemy kardiologiczne mogą pojawić się zarówno w przebiegu chorób psychicznych, jak i stanowić działanie niepożądane leków stosowanych w psychiatrii. Gorąco zachęcam do przeczytania tekstu na ten temat.

Wakacyjny charakter sierpniowego wydania podkreślają dwa artykuły poświęcone zaburzeniom psychicznym uwarunkowanym kulturowo. Mam nadzieję, że letnie wyjazdy urlopowe na Borneo, Filipiny, do Chin, Korei czy Tajlandii zachęcą Państwa do lektury tekstu o zespołach takich jak koro, shenkui, paleng czy silok. W pracy, której autorkami są panie doktor: Justyna Jasionowska, Katarzyna Wachowska i Katarzyna Sitkowska, przedstawiono przyczyny i objawy tego typu zaburzeń. W drugim artykule – autorstwa prof. Roberta Pudlo, dr Aleksandry Maj i dr. Jacka Przyłudzkiego – opisano przypadek polskiego pacjenta z „zespołem koropodobnym”. Niezwykle ciekawa lektura.

Sierpniowy numer „Psychiatrii po Dyplomie” kończy artykuł, który wyjątkowo mnie cieszy. Powstał z inicjatywy studentów medycyny – obcokrajowców uczących się w Polsce. Autorzy – Diana Sofowora i Tariel Tschaidse, pod opieką dr Katarzyny Wachowskiej, omawiają wyniki ankiety dotyczącej zaburzeń psychicznych występujących u studentów z zagranicy, którzy kształcą się na polskich uczelniach medycznych. Wnioski są bardzo interesujące. Mam nadzieję, że równie wartościowe artykuły przygotowane przez młodych lekarzy i studentów będziemy mogli czytać również w przyszłości.

Raz jeszcze zachęcam do lektury sierpniowego wydania „Psychiatrii po Dyplomie”, najlepiej – od deski do deski. Czytelnikom, którzy wrócili już z urlopów, winszuję udanego wypoczynku, a rozpoczynającym dopiero wakacje – życzę wielu szczęśliwych i niezapomnianych chwil.