prof. dr hab. n. med. Piotr Gałecki

Szanowni Państwo,

Drodzy Czytelnicy!

Z radością oddaję w Państwa ręce piąty w tym roku numer „Psychiatrii po Dyplomie”. Każde wydanie tego czasopisma przypomina nam, jak szeroką i wielowymiarową dziedziną jest psychiatria – od badań nad neurobiologią i farmakoterapią, poprzez zagadnienia psychospołeczne i seksuologię, aż po kwestie prawne i organizacyjne. W tym numerze znajdą Państwo zarówno tematy klasyczne, stale wymagające szczegółowego omówienia i świeżego spojrzenia, jak i rzadko podejmowane, budzące tym większą ciekawość, a czasami wręcz zaskakujące. Całość – mam nadzieję – stworzy inspirującą przestrzeń do refleksji i praktycznej nauki.

Październikowy numer otwiera dział Pozytywne zdziwienie w psychiatrii. Dr Wojciech Oronowicz-Jaśkowiak w swoim felietonie naukowym podejmuje zagadnienie gier wideo, które tradycyjnie były postrzegane głównie w kontekście zagrożeń dla zdrowia psychicznego młodych osób. Autor pokazuje jednak, że ten obraz ulega zmianie – pojawiają się bowiem coraz liczniejsze dowody na to, że gry mogą być źródłem wsparcia, narzędziem rozwoju umiejętności poznawczych, a nawet sprzymierzeńcem w procesach terapeutycznych. To spojrzenie skłania do przewartościowania naszych przyzwyczajeń i otwarcia się na nowe perspektywy w psychiatrii.

Tematem numeru jest choroba Huntingtona. Prof. Dominika Dudek przedstawia ją z perspektywy psychiatry, podkreślając konieczność wczesnego rozpoznania objawów psychicznych oraz interdyscyplinarnej współpracy w procesie terapeutycznym. Artykuł przypomina, że rola psychiatry w leczeniu pacjentów z tym schorzeniem jest kluczowa – zarówno w diagnostyce, jak i w długofalowym wsparciu chorych i ich rodzin, które często mierzą się z ogromnym lękiem, bezradnością i cierpieniem.

W części farmakoterapeutycznej prof. Tomasz Wolańczyk i lek. Zuzanna Brzozowska omawiają zastosowanie guanfacyny w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD – attention deficit hyperactivity disorder). Jest to lek dobrze znany w innych krajach, który w Polsce zaczyna dopiero zdobywać miejsce w praktyce klinicznej. Artykuł nie tylko przedstawia mechanizm działania i skuteczność guanfacyny, lecz także wpisuje jej zastosowanie w szerszy kontekst potrzeb pacjentów z ADHD, pokazując nowe możliwości terapeutyczne w codziennej praktyce.

Dział Seksuologia zawiera artykuł dr Edyty Matusik poświęcony trudnościom terapeutycznym w leczeniu dysfunkcji seksualnych u chorych na stwardnienie rozsiane. To szczególnie cenny tekst, dotyka bowiem obszaru często marginalizowanego w rozmowie z pacjentami, choć mającego ogromny wpływ na jakość życia i poczucie tożsamości. Artykuł dostarcza praktycznych wskazówek, jak z wrażliwością i profesjonalizmem podejść do tego trudnego tematu.

W dziale Psyche/soma mgr Julia Ostęp i prof. Katarzyna Kucharska omawiają związki pomiędzy otyłością a zaburzeniami psychicznymi. To zagadnienie zyskuje na znaczeniu, ponieważ coraz częściej dostrzegamy, że ciało i psychika pozostają w ścisłej, dwukierunkowej relacji. Autorki wskazują, że skuteczne leczenie otyłości wymaga uwzględnienia nie tylko aspektów somatycznych, lecz także emocjonalnych i społecznych.

W sekcji Per aspera ad astra lek. Karolina Kucia i prof. Krzysztof Kucia podejmują problematykę związaną z nerwem błędnym – strukturą, której rola w psychiatrii jest dopiero odkrywana. Autorzy omawiają dotychczasowe badania nad jego stymulacją, wskazując potencjalne kierunki wykorzystania VNS (vagus nerve stimulation) w terapii depresji lub zaburzeń lękowych. To przykład fascynującej przyszłości psychiatrii, w której coraz większe znaczenie zyskują metody neuromodulacyjne.

Tradycyjnie na naszych łamach nie zabrakło również miejsca dla prawa i praktyki. W dziale Paragrafy w psychiatrii dr Urszula Zaniewska-Chłopik analizuje zagadnienie przymusowego leczenia uzależnienia od alkoholu – złożone etycznie i prawnie, a jednocześnie niezwykle istotne w kontekście polskiego systemu ochrony zdrowia. W rubryce Okiem praktyka dr Wojciech Oronowicz-Jaśkowiak przygląda się propozycjom związanym z projektem ustawy o biegłych sądowych. Podkreśla, że konieczne są w tym wypadku przemyślane działania, łączące przejrzystość i standaryzację z poszanowaniem niezależności biegłych oraz różnorodności środowiska eksperckiego. Brak równowagi w tym zakresie mógłby osłabić autorytet i skuteczność całego systemu opiniowania.

Numer kończy Program edukacyjny – zestaw pytań przygotowanych przez autorów poszczególnych artykułów, który pozwala utrwalić zdobytą wiedzę i sprawdzić jej praktyczne zastosowanie.

Mam nadzieję, że jesienne wydanie naszego czasopisma będzie dla Państwa zachętą do poszerzania wiedzy, refleksji nad zmieniającą się psychiatrią oraz do jeszcze wrażliwszej i skuteczniejszej opieki nad pacjentami.

prof. dr hab. n. med. Piotr Gałecki