Pląsawica Huntingtona (HD – Huntington’s disease) jest dziedzicznym schorzeniem neurodegeneracyjnym, przekazywanym potomstwu w sposób autosomalny dominujący. Po raz pierwszy została opisana przez George’a Huntingtona w 1872 r. jako „dziedziczne otępienie z pląsawicą”. Etiologia choroby wiąże się z ekspansją powtórzeń trinukleotydowych CAG (cytozyna–adenina–guanina) w genie HTT, kodującym białko huntingtynę, zlokalizowanym na chromosomie 4p16.3. Patologiczna liczba powtórzeń (>36) prowadzi do produkcji zmutowanego białka, które ulega agregacji w neuronach, powodując ich dysfunkcję i stopniową degenerację, głównie w prążkowiu i korze mózgowej^1,2.

Liczba powtórzeń CAG decyduje nie tylko o wystąpieniu choroby, lecz także o wieku, w którym się ona ujawni (im więcej powtórzeń, tym wcześniejszy początek) oraz możliwości ekspansji mutacji w kolejnych pokoleniach (tzw. anticipation). Ekspansja liczby powtórzeń CAG może nastąpić podczas transmisji genu, szczególnie ze strony ojca, co zwiększa ryzyko wcześniejszego początku choroby u potomstwa (postać młodzieńcza HD)³.

HD występuje na całym świecie, jednak jej częstość i charakterystyka genetyczna różnią się znacznie w zależności od populacji geograficznej i etnicznej. Średnia częstość HD w populacjach europejskich i północnoamerykańskich wynosi 5-10 przypadków na 100 000 osób. W niektórych regionach, takich jak północna Szkocja, Walia czy Wenezuela (rejon jeziora Maracaibo), wskaźnik ten może być znacznie wyższy – nawet 700 na 100 000 w lokalnych skupiskach genetycznych. Z kolei w populacjach azjatyckich (np. Japonia, Chiny, Korea) częstość jest znacznie niższa – <1 na 100 000. W populacjach europejskich obserwuje się większy odsetek alleli z graniczną liczbą powtórzeń CAG (27-35), co zwiększa ryzyko ekspansji w kolejnych pokoleniach^4-6.

Pierwsze objawy HD pojawiają się najczęściej między 30 a 50 r.ż., rzadziej już we wczesnym dzieciństwie. Najwcześniejsze przypadki odnotowano w 2-3 r.ż. Opisywano również początek choroby w wieku podeszłym⁷. Wystąpienie objawów w dorosłości wiąże się z tym, że część chorych zdążyła już założyć rodzinę i ma dzieci. Autosomalnie dominujący sposób dziedziczenia oznacza, że u każdego dziecka osoby chorej istnieje 50% ryzyko odziedziczenia zmutowanego genu HTT i tym samym rozwoju choroby.