Periodontologia
Język czarny włochaty – współczesne spojrzenie
Lek. dent. Urszula Papierz
Lek. dent. Agnieszka Żegota
Dr n. med. Anna Dudko
Dr hab. med. prof. nadzw. Sebastian Kłosek
Język czarny włochaty (black hairy tongue – BHT) charakteryzuje się nadmiernym rogowaceniem i wydłużeniem brodawek nitkowatych na jego powierzchni grzbietowej. Brodawki nitkowate wskutek wytwarzanych przez bakterie porfiryn przebarwiają się na kolor czarny, brązowy, żółty, zielony lub pozostają bezbarwne. Czynniki predysponujące do występowania BHT to przede wszystkim palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, nadmierne spożywanie mocnej kawy i herbaty, niedostateczna higiena jamy ustnej, suchość w jamie ustnej, długotrwałe terapie lekami (antybiotyki), nadużywanie środków do płukania jamy ustnej, radioterapia okolicy twarzoczaszki. Zazwyczaj obrazowi klinicznemu języka czarnego włochatego nie towarzyszą żadne dolegliwości, jednak mogą współwystępować objawy pieczenia języka, odruchu wymiotnego, uczucia ciała obcego w jamie ustnej i halitozy.
Język czarny włochaty dotyka 0,6-11,3 proc. populacji w zależności od szerokości geograficznej. Częstość występowania zwiększa się wraz z wiekiem, ponieważ kumuluje się negatywny wpływ palenia i działania innych czynników etiologicznych na błonę śluzową języka.[1,2]
Etiologia
Etiologia BHT nie jest do końca wyjaśniona. Za rozwój tego schorzenia odpowiada wiele czynników zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych. Różnorodność obrazu klinicznego ma związek z udziałem poszczególnych czynników zewnątrz- lub wewnątrzustrojowych.
Wśród czynników zewnętrznych zwiększających prawdopodobieństwo rozwoju języka czarnego włochatego można wymienić:
- palenie papierosów,
- częste spożywanie mocnej czarnej herbaty i kawy,
- nadużywanie alkoholu,
- złą higienę jamy ustnej.
Z drugiej jednak strony, paradoksalnie, nadużywanie płynów do płukania jamy ustnej, zawierających takie substancje jak nadboran sodu, nadtlenek sodu, nadtlenek wodoru, chloroheksydyna jest również związane z rozwojem BHT. Nie ma dokładnych badań potwierdzających jakikolwiek związek między stosowaniem past do zębów a rozwojem tego schorzenia.[1,4,9,11]
Ogólnoustrojowe czynniki powiązane z rozwojem języka czarnego włochatego to stany przebiegające ze spadkiem odporności organizmu, wyniszczenie, neuralgia nerwu trójdzielnego, kserostomia. Związek z BHT przypisuje się również niektórym lekom.
