Mikrobiologia edodontyczna
Zwalczanie infekcji kanałowych pediocynami, chloroheksydyną oraz wodorotlenkiem wapnia
Dr n. med. Agnieszka Machul-Żwirbla,
.
Chloroheksydyna i wodorotlenek wapnia to jedne z najczęściej wykorzystywanych środków bakteriobójczych w endodoncji. Nieustannie narastająca oporność drobnoustrojów odpowiedzialnych za infekcje kanałowe, takich jak Enterococcus faecalis czy Staphylococcus epidermidis, niesie ze sobą konieczność poszukiwania nowych antybakteryjnych preparatów wewnątrzkanałowych. Pediocyny, należące do bakteriocyn, tj. substancji o charakterze białkowym wytwarzanych przez bakterie, zdolnych do eradykacji organizmów pokrewnych, wydają się ciekawą alternatywą dla powszechnie stosowanych środków bakteriobójczych. W niniejszej pracy autorka dokonuje przeglądu doniesień na temat skuteczności pediocyn w porównaniu z chloroheksydyną oraz wodorotlenkiem wapnia.
O powodzeniu leczenia endodontycznego w głównej mierze decydują właściwa diagnostyka oraz postępowanie. Niezwykle istotnym aspektem w trakcie terapii jest całkowite usunięcie obecnych w systemie kanałowym bakterii, co przynosi pacjentowi ulgę oraz blokuje rozprzestrzenianie się stanu zapalnego wraz z zakażeniem. Trudności w tym zakresie mogą wynikać z:
- budowy anatomicznej kanałów korzeniowych,
- struktury zębiny,
- składu zębiny,
- oporności mikroorganizmów na powszechnie stosowane środki,
- łatwości, z jaką mikroorganizmy tworzą w kanałach biofilmy.[1]
Infekcje kanałowe
Drobnoustroje tworzące biofilm charakteryzują się zwolnionym metabolizmem i podlegają zmianom fenotypowym, które warunkują ich wyższą oporność i zjadliwość. Dane literaturowe wskazują na obecność biofilmu bakteryjnego zarówno wewnątrz kanałów, jak i na zewnętrznych powierzchniach korzeni.[2] Nieszczelne zamknięcie kanału oraz obecność bakterii i substratów pozwalających na ich rozwój tworzą idealne warunki dla utrzymywania się stanu zapalnego i choroby. Mikroorganizmami ściśle związanymi z infekcjami kanałowymi są Enterococcus faecalis i Staphylococcus epidermidis.
Enterococcus faecalis (ryc. 1) to Gram(+) ziarenkowiec powszechnie wykrywany w bezobjawowych, przewlekłych zakażeniach endodontycznych. Częstotliwość występowania tego drobnoustroju w infekcjach kanałowych wynosi od 67 do 77 proc. i wynika w głównej mierze z czynników wirulencji tego paciorkowca. Wśród nich wymienia się:
- zdolność do przenikania i inwazji kanalików zębinowych,
- łatwość dostosowania się do trudnych warunków środowiskowych,
- zdolność do konkurowania z innymi mikroorganizmami.[3]
