Jak zaznacza NIK, badania laboratoryjne są podstawą ok. 60 proc. decyzji lekarskich, generują średnio 3,3 proc. kosztów opieki zdrowotnej, co przy właściwym doborze oraz należytej interpretacji wyników czyni je jednym z elementów decydujących o skuteczności i ekonomicznej efektywności ochrony zdrowia. Problem jednak w tym, że świadczenia diagnostyki laboratoryjnej nie są przedmiotem odrębnego kontraktowania przez NFZ (z wyjątkiem badań genetycznych). Koszty wykonywanych badań diagnostyki laboratoryjnej zawierają się w kosztach ogółem.
Dr Andrzej Sokołowski, prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych, w rozmowie z podyplomie.pl mówi wprost, że z tego powodu lekarze wolą oszczędzić pieniądze, niż przeznaczać je na badania.
– Nie podzielono budżetu POZ na poszczególne – nazwijmy to – działy. W związku z tym jeśli lekarz wykona mniej badań diagnostycznych, to w budżecie zostaje więcej środków. Po drugie, w Polsce nie ma standardów diagnostycznych, tak jak np. w amerykańskim systemie, w którym są regulaminy postępowań. Strzegą one pacjenta przed błędami lekarskimi. Jeżeli lekarz podejrzewa daną jednostkę chorobową, z którą zgłosił się pacjent, to w regulaminie jest zapisane, jakie badania powinno się przeprowadzić. U nas jest pełna dowolność – mówi dr Andrzej Sokołowski z Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych.
W latach 2015-2016 najwięcej badań wykonano w ramach leczenia szpitalnego. Stanowiły one 85 proc. spośród wszystkich sprawozdawanych do NFZ, co świadczy o wykorzystywaniu badań diagnostyki laboratoryjnej przede wszystkim w medycynie naprawczej. W POZ największy udział miały badania biochemiczne oraz immunochemiczne (prawie 70 proc.), a najmniejszy udział badania mikrobiologiczne (1,2 proc.) i badania kału (0,9 proc.).