Polski Ład – czy medycy mogą się cieszyć?

Co Polski Ład, czyli nowy program społeczno-gospodarczy na okres po pandemii przedstawiony przez rząd 15 maja oznacza dla lekarzy? Przypomnijmy, że jego główne hasło to 7 proc. PKB na zdrowie, obniżka podatków dla 18 mln osób i nowe inwestycje. Ma zacząć obowiązywać od przyszłego roku.

Co konkretnie oznacza? Czy medycy powinni się cieszyć, czy wręcz przeciwnie? Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wzięło program pod lupę i zgłosiło szereg uwag. W syntetycznym ujęciu wyglądają one następująco:

Nakłady na ochronę zdrowia

Zapowiedziany wzrost nakładów na ochronę zdrowia do 7% PKB w 2027 r. jest zbyt oddalony w czasie i nie pozwoli na poprawę sytuacji w ochronie zdrowia. W dokumencie brak zapowiedzi zwiększenia, a w zasadzie urealnienia wyceny świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Wyższe wynagrodzenia kadr medycznych

Efektem przewidzianych w dokumencie zmian będzie zmniejszenie wynagrodzeń kadr medycznych, a nie ich podwyższenie. Proporcjonalne naliczanie składki zdrowotnej od dochodu dla osób prowadzących działalność gospodarczą, a także likwidacja odliczenia jej od PIT są niczym innym jak zwiększeniem obciążeń fiskalnych. Dla lekarzy i lekarzy dentystów wykonujących zawód w formie działalności gospodarczej i rozliczających się liniowo zmiany te będą skutkowały podwyższeniem obciążeń z tytułu PIT i składki zdrowotnej z ponad 19% obecnie do około 28%. Likwidacja odliczania składki zdrowotnej od podatku uderzy nie tylko w lekarzy i lekarzy dentystów prowadzących działalność gospodarczą, ale również w wykonujących te zawody w ramach stosunku pracy, zwiększając ich obciążenia fiskalne i prowadząc w konsekwencji do obniżenia poziomu wynagradzania.

Kadry medyczne

Zapowiedź wsparcia kadr medycznych poprzez wprowadzenie m.in. kredytów czy stypendiów, które miałyby być odpracowywane, jest interesująca. Takie rozwiązania nie mogą jednak prowadzić do zmniejszania liczby miejsc na nieodpłatnych studiach medycznych czy liczby rezydentur.

Fundusz Modernizacji Szpitali oraz Fundusz Medyczny

Mechanizmy wsparcia finansowego w ramach Funduszu Modernizacji Szpitali powinny opierać się na zasadach równego dostępu do instrumentów wsparcia. Samorząd lekarski negatywnie oceniał powołanie Funduszu Medycznego, jako kolejnego podmiotu zajmującego się finansowaniem świadczeń opieki zdrowotnej.

Agencja Rozwoju Szpitali

Pomysł utworzenia kolejnego podmiotu, który ma zajmować się systemem ochrony zdrowia, wymagającym kadr, obsługi i generującym koszty wydaje się działaniem wątpliwym pod kątem efektywności kosztowej. Towarzyszące tej zapowiedzi informacje o tworzeniu korpusu menedżerskiego i zmian właścicielskich szpitali rodzą obawy, że Agencja może być instrumentalnie wykorzystywana do przejmowania przez państwo kontroli nad szpitalami lub będzie w swojej działalności faworyzowała te szpitale, nad którymi państwo sprawuje kontrolę.

Drugi etap reformy szpitali

Do zapowiedzi wprowadzenia obowiązkowego monitorowania jakości klinicznej trudno się odnosić. Ocena tych reform będzie możliwa dopiero po przedstawieniu ich szczegółowych założeń.

Ustawa o jakości

Zapowiedź działań zmierzających do poprawy jakości świadczeń opieki zdrowotnej powinna uwzględniać system rekompensat za zdarzenia niepożądane oparty na zasadzie no fault. Takiego celu nie zapewni zapowiedziany w Programie krajowy system monitorowania zdarzeń niepożądanych.

Profilaktyka 40+

Pomysł uruchomienia programu badań profilaktycznych dla populacji powyżej 40. r.ż. jest zdecydowanie godny pochwały, brakuje jednak szczegółów, oszacowania kosztów oraz wskazania źródeł finansowania takich programów.

Krajowa Sieć Onkologiczna

Zdawkowa zapowiedź nie pozwala nawet ustalić kierunku planowanych działań, nie wspominając już o ich ewentualnej ocenie.

Krajowa Sieć Kardiologiczna

Wprowadzenie Krajowej Sieci Kardiologicznej powinno zostać uzależnione od wyników prowadzonego obecnie pilotażu.

Rozwój nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia

Wydaje się, że w obszarze nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia można zrealizować ambitniejsze zadania, realnie przekładające się na jakość czy bezpieczeństwo udzielania świadczeń zdrowotnych, niż tworzenie elektronicznego narzędzia obsługi pacjentów w sytuacji, w której już istnieją na rynku narzędzia umożliwiające zapowiadane funkcjonalności, takie jak np. umawianie wizyt.

Usprawniona nocna pomoc lekarska

Zapowiedzi są hasłowe i nie wiadomo, jak ma wyglądać taka pomoc oraz w jaki sposób będzie zapewnione jej finasowanie.

Program badawczy nad COVID-19

Nie wiadomo, w jaki sposób ma być finansowa ta działalność – w ramach działań Agencji Badań Medycznych czy z innych źródeł. Wśród finansowanych w ubiegłym roku przez Agencję Badań Medycznych badań związanych z pandemią były działania, które budziły zdziwienie i wątpliwości co do celowości ich finansowania.

Zniesienie limitów u specjalistów

Zapowiedzi zmniejszenia limitów u specjalistów nie towarzyszy wyjaśnienie, w jaki sposób na zostać zapewniona dostępność do świadczeń specjalistycznych przy istotnym niedoborze specjalistycznych kadr medycznych.

Czego w dokumencie zabrakło

Brak zapowiedzi dotyczących działań w obszarze stomatologicznej opieki zdrowotnej. W Programie nie uwzględniono w żaden sposób wzmocnienia służb sanitarno-epidemicznych. Brak również informacji o działaniach w obszarze badań naukowych oraz nauki w aspekcie szerszym niż związany z COVID-19.