Innowacyjna generacja emolientów + z Aqua Posae Filiformis i Microresyl – nowe doniesienia na temat skutecznego wsparcia terapii AZS.

Autorzy: Weronika Zysk (1) , Magdalena Trzeciak (2)
(1) lek. med. Weronika Zysk Gdański Uniwersytet Medyczny (GUMed)
(2) prof. dr hab. n.med. Magdalena Trzeciak. Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed

Emolienty to preparaty stosowane na skórę, których rolą jest utrzymanie lub przywrócenie funkcji bariery naskórkowej, odpowiedniego nawilżenia i elastyczności skóry [1-4]. Mają one szerokie zastosowanie w dermatologii, jednak najbardziej ugruntowaną pozycję w leczeniu atopowego zapalenia skóry (AZS). W ostatnich latach opracowano specjalną gamę emolientów plus wzbogaconych w dodatkowe aktywne substancje takie jak flawonoidy, saponiny, bezbiałkowe ekstrakty z owsa lub lizaty bakteryjne [1-4].

W świetle ostatnich doniesień naukowych zainteresowanie budzą innowacyjne składniki emolientów + działające synergistycznie wobec mikrobiota skóry:  Aqua Posae Filiformis oraz Microresyl.

BADANIA OBSERWACYJNE SKUTECZNOŚCI EMOLIENTÓW+ W TERAPII AZS WŚRÓD 660 CHORYCH W POLSCE.

W okresie od listopada 2021 r. do stycznia 2022 r. oraz od października 2022 r. do stycznia 2023 r. przeprowadzono dwa badania obserwacyjne na terenie Polski wśród pacjentów chorujących na AZS. Pierwsze badanie przebiegało z udziałem 331 dorosłych pacjentów, natomiast drugie z udziałem 329 dzieci. Ogółem do badania zakwalifikowano łącznie 660 pacjentów. W badaniu oceniano skuteczność preparatów emolientowych plus w formie balsamu oraz syndetu wzbogaconych o składniki aktywne: Aqua Posae Filiformis oraz Microresyl. Ten pierwszy powstaje w wyniku hodowli niepatogennej bakterii Vitreoscilla filiformis w bogatej w selen oraz stront wodzie termalnej [5]. Zarówno lizat bakteryjny z Vitreoscilla filiformis, jak i sama woda termalna z uwagi na wysoką zwartość wyżej wspomnianych minerałów, które wywierają działanie przeciwświądowe i przeciwzapalne, wykazują pozytywne działanie na skórę [5]. Uważa się, że lizat bakteryjny z Vitreoscilla filiformis łagodzi objawy AZS dzięki miejscowemu immunomodulującemu działaniu [6]. Wykazuje on właściwości przeciwzapalne oraz przeciwświądowe poprzez hamowanie niektórych cytokin (IL-31, TSLP), wspomaga odporność wrodzoną poprzez aktywację receptorów toll-like 2 (TLR2) oraz stymulację ekspresji peptydów przeciwdrobnoustrojowych (AMPs), hamuje wzrost Staphylococcus aureus, przywracając homeostazę zaburzonego mikrobiomu skóry [7]. Natomiast Microresyl jest ekstraktem pochodzącym z korzenia konwalnika japońskiego (Ophiopogon japonicus), który zawiera związki antybakteryjne. Składnik ten ogranicza tworzenie biofilmu Staphylococcus aureus, hamując jego namnażanie [8]. Jak wiadomo, okresie zaostrzeń AZS następuje znaczny wzrost liczby bakterii Staphylococcus aureus na skórze osób chorych, który staje się wtedy dominującym gatunkiem flory bakteryjnej [9].  W omawianym badaniu narzędzie pomiarowe stanowił specjalnie opracowany kwestionariusz ankietowy oceniający stan skóry oraz wpływ choroby na komfort życia pacjentów wypełniany przez lekarza na wizycie początkowej oraz ponownie na wizycie oceniającej po 4 tygodniach stosowania badanych produktów. Oceniając stan skóry pacjentów pod uwagę brano nasilenie choroby, suchość skóry oraz wielkość zajętej powierzchni skóry przez zmiany zapalne. Natomiast ocena komfortu życia pacjentów obejmowała parametry takie jak nasilenie świądu, jakość snu oraz nasilenie codziennego dyskomfortu. W trakcie wizyty początkowej 62,4% pacjentów otrzymało zalecenie regularnego stosowania wyłącznie emolientów w formie balsamu oraz syndetu. U 34,5% pacjentów lekarz zalecił stosowanie emolientu w formie balsamu w połączeniu z dodatkowym leczeniem farmakologicznym. W obu wyróżnionych grupach po 4 tygodniowym okresie stosowania się do zaleceń nastąpiła istotna statystycznie poprawa w zakresie ocenianych parametrów.. Ogółem nasilenie choroby, suchość skóry oraz powierzchnia zmian zapalnych zmniejszyły się odpowiednio u 81,0%, 86,3% oraz 67,3% wszystkich badanych w grupie stosujących emolienty plus w monoterapii, podczas gdy w grupie stosujących emolient plus jako terapię komplementarną do dodatkowego p/zapalnego leczenia farmakologicznego odpowiednio u 83,1%, 88,3% oraz 73,1% wszystkich badanych. Podobnie komfort życia pacjentów w aspekcie nasilenia świądu (85,7%; 87,2%) i codziennego dyskomfortu (80,9%; 85,4%) oraz jakości snu (65,3%; 82,1%) uległ znacznej poprawie w obu wyróżnionych grupach. Na działania niepożądane skarżyło się mniej niż 3% badanych. Najczęściej zgłaszanym działaniem niepożądanym było pieczenie skóry w ciągu pierwszego tygodnia leczenia.

EMOLIENTOTERAPIA W KAŻDYM STOPNIU NASILENIA AZS
Schemat postępowania w AZS uwzględnia różne etapy interwencji terapeutycznych dostosowanych indywidualnie do potrzeb pacjenta oraz ciężkości choroby. Zakłada on przechodzenie stopniowo do coraz silniejszych terapii przeciwzapalnych wraz ze wzrostem nasileniem choroby. Co istotne, terapia emolientowa jest fundamentem każdego etapu postępowania u wszystkich chorych na AZS, zarówno podczas zaostrzeń, jak i remisji choroby [1-4]. Emolienty wspomagają skuteczną regenerację bariery naskórkowej, której defekt jest jedną z najbardziej charakterystycznych cech AZS. Łagodzą objawy kliniczne AZS, zapobiegają zaostrzeniom choroby, wydłużają okres remisji a także zwiększają bezpieczeństwo stosowania miejscowych GKS w leczeniu zaostrzeń AZS, gdyż pozwalają na zmniejszenie ich ilości niezbędnej do uzyskania remisji choroby. W okresie remisji AZS emolienty mogą być stosowane w połączeniu z niskimi dawkami miejscowych preparatów przeciwzapalnych stosowanych dwa razy w tygodniu (terapia proaktywna) lub w monoterapii, kiedy skóra nie wymaga terapii przeciwzapalnej, stanowiąc wówczas jedyną formę leczenia choroby [1-4]. W świetle aktualnych wytycznych, zaleca się stosowanie emolientów co najmniej 2 razy dziennie, w tym bezpośrednio po każdej kąpieli. U małych dzieci rekomendowana ilość emolientu jaką należy zużyć wynosi minimum 200 g tygodniowo, natomiast u osób dorosłych jest to minimum 500 g tygodniowo [1-4]. Ponadto, obecnie rekomenduje się stosowanie emolientów plus, które z uwagi na zawartość dodatkowych aktywnych składników obok rekonstrukcji bariery naskórkowej, wspomagają leczenie przeciwzapalne, przeciwświądowe oraz korzystnie wpływają na mikrobiom skóry [1-4]. Wyniki wyżej omawianego badania pokazują skuteczność a także dobry profil tolerancji badanych preparatów emolientowych plus, pozwalając na ich zastosowanie zarówno w monoterapii, jak i terapii komplementarnej AZS.




Literatura:
1.    Nowicki R, Trzeciak M, Kaczmarski M, et al. Atopic dermatitis. Interdisciplinary diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society, Polish Society of Allergology, Polish Pediatric Society and Polish Society of Family Medicine. Part I. Prophylaxis, topical treatment and phototherapy. Dermatol Rev/Przegl Dermatol. 2019, 106, 354–371. DOI: https://doi.org/10.5114/dr.2019.88253
2.    Wollenberg A, Kinberger M, Arents B, et al. European guideline (EuroGuiDerm) on atopic eczema - part II: non-systemic treatments and treatment recommendations for special AE patient populations. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2022;36(11):1904-1926. doi:10.1111/jdv.18429
3.    Wollenberg A, Christen‐Zäch S, Taieb A, et al. ETFAD/EADV Eczema task force 2020 position paper on diagnosis and treatment of atopic dermatitis in adults and children. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology. 2020;34(12):2717-2744. doi:10.1111/jdv.16892
4.    Wollenberg A, Barbarot S, Bieber T, et al. Consensus-based European guidelines for treatment of atopic eczema (atopic dermatitis) in adults and children: part I. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology. 2018;32(5):657-682. doi:10.1111/jdv.14891
5.    Guéniche A, Dahel K, Bastien P, Martin R, Nicolas J, Breton L. Vitreoscilla filiformis bacterial extract to improve the efficacy of emollient used in atopic dermatitis symptoms. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology. 2008;22(6):746-747. doi:10.1111/j.1468-3083.2007.02428.x
6.    Gueniche A, Knaudt B, Schuck E, et al. Effects of nonpathogenic gram-negative bacterium Vitreoscilla filiformis lysate on atopic dermatitis: a prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled clinical study. Br J Dermatol. 2008;159(6):1357-1363. doi:10.1111/j.1365-2133.2008.08836.x
7.    Gueniche A, Liboutet M, Cheilian S, Fagot D, Juchaux F, Breton L. Vitreoscilla filiformis Extract for Topical Skin Care: A Review. Front Cell Infect Microbiol. 2021;11:747663. Published 2021 Dec 16. doi:10.3389/fcimb.2021.747663
8.    Liang H, Xing Y, Chen J, Zhang D, Guo S, Wang C. Antimicrobial activities of endophytic fungi isolated from Ophiopogon japonicus (Liliaceae). BMC Complement Altern Med. 2012;12(1):238. doi:10.1186/1472-6882-12-238
9.    Paller AS, Kong HH, Seed P, et al. The microbiome in patients with atopic dermatitis. Journal of Allergy and Clinical Immunology. 2019;143(1):26-35. doi:10.1016/j.jaci.2018.11.015


 -- Artykuł sponsorowany --