RPO: w sprawie pigułki „dzień po” farmaceuci mieliby większe uprawnienia niż lekarze

Nowy projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie programu pilotażowego opieki farmaceuty nad pacjentem w zakresie zdrowia reprodukcyjnego budzi coraz więcej zastrzeżeń. Tym razem istotne uwagi zgłosił Rzecznik Praw Obywatelskich, wytykając potencjalne sprzeczności.
Projekt przewiduje, że farmaceuci będą mieli możliwość wystawiania recept na antykoncepcję awaryjną w sytuacjach uzasadnionych stanem zdrowia pacjentki i ryzykiem nieplanowanej ciąży. Choć cel tego programu pilotażowego wydaje się pozytywny – ułatwienie dostępu kobietom do antykoncepcji – jego realizacja budzi poważne wątpliwości.
Rzecznik zwraca uwagę na to, że proponowane zmiany mogą być sprzeczne z obowiązującymi przepisami oraz rolą farmaceutów w procesie leczenia pacjentów. Wątpliwości budzi m.in. kwestia, czy wystawianie recepty farmaceutycznej oraz przeprowadzanie wywiadu farmaceutycznego powinno być traktowane jako usługa farmaceutyczna, czy opieka farmaceutyczna.
Dodatkowo istnieje obawa, że projektowane rozporządzenie może prowadzić do szerszych uprawnień dla farmaceutów w porównaniu z lekarzami. Szczególnie chodzi o udzielanie świadczeń zdrowotnych pacjentom małoletnim. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wydanie recepty farmaceutycznej małoletniemu pacjentowi powinno być poprzedzone zgodą jego przedstawiciela ustawowego – zwykle rodziców. Projektowane zmiany mogą prowadzić do niejasności w tym zakresie oraz konieczności zmodyfikowania przepisów ustawowych.
Rzecznik Marcin Wiącek podkreśla również kwestię zgodności proponowanych rozwiązań z konstytucją oraz istniejącymi aktami ustawodawczymi. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się na temat wymogów dotyczących wydawania rozporządzeń. Wskazywał przy tym na konieczność wydania ich wyłącznie na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawy oraz w granicach określonych w tym upoważnieniu.
Zdaniem RPO istnieją istotne kwestie prawne i etyczne, które należy wziąć pod uwagę przed wdrożeniem rozporządzenia. Konieczne jest zachowanie zgodności z obowiązującymi przepisami oraz staranne przemyślenie konsekwencji wprowadzanych zmian dla pacjentów i systemu ochrony zdrowia jako całości.