RPO: minimalna interwencja antynikotynowa pilnie potrzebna w POZ

Na rosnący problem wzrostu liczby młodych palaczy i konieczne wprowadzenie przez lekarzy tzw. minimalnej interwencji antynikotynowej zwrócił uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Marcin Wiącek, który zaapelował o natychmiastowe działania i zmiany. 

Co roku z powodu chorób odtytoniowych umiera ok. 83 tys. Polaków, co odpowiada wielkości populacji miasta Jelenia Góra. Tragiczne statystyki są wynikiem m.in. braku spójnej polityki antynikotynowej. Dlatego RPO zwrócił się do ekspertów i organizacji społecznych, w tym Fundacji Chorób Mózgu, by wskazali, jakie działania państwo powinno podjąć, aby zmniejszyć społeczne skutki uzależnienia. 

Pilne potrzeby młodych pacjentów

Jednym z postulatów prof. Wiącka jest wprowadzenie szerokiego, długofalowego programu edukacji antytytoniowej. Chodzi o dotarcie do najmłodszych – dzieci w przedszkolach i szkołach podstawowych – aby uczyć je o szkodliwości nikotyny i promować zdrowe nawyki. Edukacja daje szansę zapobiec uzależnieniu, zanim się ono zacznie. Programy te muszą być dostosowane do wieku dzieci i wykorzystywać nowoczesne narzędzia, takie jak media społecznościowe, które mają ogromny wpływ na młodzież. Kluczowe jest także zaangażowanie nauczycieli, rodziców i opiekunów, aby stworzyć spójne środowisko wspierające zdrowe wybory.

Wsparcie dla uzależnionych – nowoczesne podejście

Rzecznik widzi też potrzebę wsparcia już uzależnionych od nikotyny – rozszerzenie dostępu do specjalistycznej pomocy zarówno stacjonarnie, jak i zdalnie. Poradnie antynikotynowe powinny oferować nowoczesne metody leczenia, w tym terapie behawioralne i farmakologiczne, a także refundowane produkty medyczne skuteczne w leczeniu uzależnień. Równie ważne jest opracowanie nowych wytycznych dla lekarzy POZ, do których najczęściej trafiają pacjenci, oraz wprowadzenie obowiązku przeprowadzania minimalnej interwencji antynikotynowej.

Oznacza to, że lekarze byliby zobowiązani do rozmowy z pacjentami na temat rzucenia palenia i do udzielenia im podstawowych porad w tym zakresie. Ma to zwiększyć liczbę osób, które podejmą próbę rzucenia nałogu i skorzystają z pomocy profesjonalistów.

Na czym polega minimalna interwencja antynikotynowa? Lekarz rodzinny identyfikowałby status palenia u swojego pacjenta, udzielał mu krótkiej porady dotyczącej korzyści z rzucenia palenia oraz zachęcał do podjęcia takiej próby i wskazywał sposoby.

Ograniczenie dostępności – konieczne zmiany legislacyjne

Eksperci apelują również o wprowadzenie zmian legislacyjnych, by ograniczyć dostęp do wyrobów nikotynowych. Wśród propozycji znajduje się obowiązkowa weryfikacja wieku ich nabywcy, licencjonowanie sprzedaży oraz podwyższenie minimalnego wieku zakupu z 18 do 21 lat. Dodatkowo postulowane jest wprowadzenie zakazu sprzedaży jednorazowych e-papierosów i e-papierosów smakowych, które są szczególnie kuszące dla młodzieży. Warto również rozważyć podwyższenie opodatkowania wyrobów tytoniowych, co skutecznie zniechęciłoby do ich zakupu.

Reklama i promocja – czas na radykalne ograniczenie

Kolejnym ważnym krokiem byłby zakaz reklamy i promocji wyrobów nikotynowych. Jak podkreślają eksperci, każda forma reklamy tych produktów powinna być całkowicie zabroniona. Warto również wprowadzić zakaz eksponowania wyrobów nikotynowych w punktach sprzedaży.

Nowoczesna polityka antynikotynowa – potrzeba centralnego ośrodka

Eksperci zwracają również uwagę na potrzebę powołania centralnego ośrodka, który miałby za zadanie koordynowanie polityki antynikotynowej, monitorowanie konsumpcji produktów nikotynowych oraz ewaluację działań w zakresie redukcji używania tytoniu.

Prof. Wiącek apeluje do premiera o szczególne zainteresowanie się tą sprawą i przekazanie jej odpowiednim resortom. Jego zdaniem jest to kluczowe dla przyszłości zdrowia publicznego w Polsce.