Kodeks Etyki Lekarskiej: wytyczne dotyczące wyboru metod leczenia

W maju 2024 roku znowelizowany został Kodeks Etyki Lekarskiej (KEL). Zmiany, które wejdą w życie w styczniu 2025 roku, dostosowują zasady etyczne do współczesnych realiów medycyny. Kładą nacisk m.in. na swobodę wyboru metod leczenia przez lekarzy. Komisja Etyki Lekarskiej NRL opublikowała właśnie komentarz do art. 6 znowelizowanego kodeksu, który precyzuje, w jaki sposób lekarze powinni podejmować decyzje diagnostyczno-lecznicze, aby dbać o dobro pacjenta w zgodzie z aktualną wiedzą medyczną.

Swoboda wyboru metod leczenia: co stanowi art. 6?

Nowy art. 6 KEL ustanawia, że lekarz ma swobodę wyboru metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze dla pacjenta, jednakże jego działania muszą być ograniczone do rzeczywiście niezbędnych i opartych na aktualnym stanie wiedzy medycznej. - Wiedza ta stanowi najbardziej wiarygodną podstawę decyzji lekarskich i pozwala uzyskiwać najlepsze z osiągalnych w danym czasie wyników opieki nad pacjentem – głosi komentarz.

Jak podkreśla Komisja Etyki, swoboda jest konieczna dla realizacji nadrzędnej zasady zawodu lekarza — troski o dobro pacjenta. Z drugiej strony, lekarze nie mogą stosować metod, które są niezweryfikowane naukowo lub uznane za szkodliwe czy bezwartościowe.

Aktualna wiedza podstawą decyzji

Komentarz do art. 6 zwraca uwagę na to, by każda decyzja medyczna była podejmowana w oparciu o „aktualny stan wiedzy”. Termin ten odnosi się do wiedzy zweryfikowanej w procesie badawczym, opartej na najbardziej godnych zaufania metodach naukowych. Postęp naukowy i technologiczny wymaga od lekarzy stałego uaktualniania swojej wiedzy — zarówno poprzez kształcenie ustawiczne, jak i śledzenie najnowszych badań oraz udział w konferencjach i warsztatach.

– Dynamiczny postęp wiedzy i technologii medycznych, istnienie nowych równoważnych i uznanych metod, wymaga od lekarza niejednokrotnie dokonania wyboru postępowania. Swoboda wyboru metod diagnostycznych i leczniczych umożliwia lekarzowi dokonanie tego wyboru w odniesieniu do konkretnego pacjenta – czytamy w komentarzu.

Ograniczenia swobody wyboru

Chociaż lekarze mają szeroką swobodę wyboru metod diagnostycznych i leczniczych, to jednak ich decyzje są poddane istotnym ograniczeniom. Należy unikać działań, które mogłyby być podyktowane motywacjami innymi niż dobro pacjenta. 

Nowelizacja Kodeksu wprowadza również ważne zmiany w zakresie relacji lekarz-pacjent. Nowoczesna medycyna odchodzi od paternalistycznego podejścia, w którym lekarz decydował za pacjenta, nie zważając na jego zdanie. Nowe przepisy kładą nacisk na poszanowanie woli pacjenta, umożliwiając mu aktywny udział w podejmowaniu decyzji dotyczących jego zdrowia.

– Naczelnym instrumentem poszanowania autonomii pacjenta jest etyczna i prawna instytucja świadomej zgody, która umożliwia pacjentowi zaakceptowanie proponowanego mu postępowania medycznego lub odmowę poddania się mu – podkreślono w komentarzu.

Zasada ta nie oznacza jednak, że lekarz ma realizować każde życzenie pacjenta, zwłaszcza gdy jest ono sprzeczne z aktualną wiedzą medyczną i normami etycznymi. Poszanowanie autonomii pacjenta nie wyklucza więc odpowiedzialnego i merytorycznego podejścia lekarza, który zawsze powinien kierować się dobrem pacjenta.

Nowoczesna platforma wsparcia

Komisja Etyki Lekarskiej zapowiedziała publikowanie do tydzień komentarzy do poszczególnych artykułów KEL. Lekarze mogą przesyłać pytania i wątpliwości. Każdy komentarz ma być dostępny online, co pozwoli na bieżąco śledzić interpretacje nowych przepisów.