Czy karetki specjalistyczne powinny zostać zlikwidowane?

Ministerstwo Zdrowia zdecydowało się przedłużyć do 30 czerwca 2025 roku okres, w którym Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) nie będzie nakładał kar umownych na zespoły ratownictwa medycznego (ZRM S) za brak lekarza w składzie. Nowe przepisy, wynikające z rozporządzenia opublikowanego przez resort, wejdą w życie 10 grudnia 2024 roku.

Decyzja jest odpowiedzią na narastający deficyt lekarzy w specjalistycznych zespołach ratownictwa medycznego. Zamiast maleć, problem z każdym rokiem się pogłębia. Według Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego, w 2023 roku lekarzy brakowało w 57% zespołów specjalistycznych, podczas gdy rok wcześniej było to 55%.

By ułatwić funkcjonowanie podmiotów leczniczych, NFZ nie będzie nakładał kar, jeśli w zespole znajdzie się co najmniej trzech ratowników medycznych lub pielęgniarek systemu. Jest to rozwiązanie podobne do tych stosowanych w czasie pandemii COVID-19.

Nowe przepisy

Od lipca 2024 roku zacznie obowiązywać znowelizowana ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Wprowadzi ona mechanizm tzw. „bezpiecznika” – w każdej sieci zespołów ratownictwa medycznego co najmniej jeden na dziesięć zespołów będzie musiał być specjalistyczny (ZRM S). Jednocześnie ministerstwo zobowiązuje do utrzymania równych czasów dojazdu dla karetek podstawowych (ZRM P) i specjalistycznych.

Jednak według raportu Najwyższej Izby Kontroli, aż 80% wyjazdów ratownictwa medycznego dotyczy przypadków, które nie są stanami nagłymi. Ministerstwo Zdrowia rozważa wprowadzenie motocykli ratowniczych oraz zróżnicowanie składów osobowych w karetkach podstawowych – na dwu- i trzyosobowe, co ma wpłynąć na efektywność i obniżenie kosztów.

Deficyt lekarzy – problem systemowy

Brak lekarzy dotyczy całego kraju. Najmniejsze braki odnotowano na Podkarpaciu (37% zespołów specjalistycznych bez lekarza), a największe w Małopolsce (76%). Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że problem wynika z trudności na rynku usług medycznych, a nie z zaniedbań świadczeniodawców.

„Rozwiązanie dotyczące czasowego zniesienia kar jest w pełni uzasadnione, biorąc pod uwagę obecną sytuację kadrową” – argumentuje resort zdrowia.

Polska Federacja Szpitali apeluje o zmiany

W odpowiedzi na obciążenia finansowe jednostek ochrony zdrowia, Polska Federacja Szpitali (PFSz) zwróciła się do Ministerstwa Zdrowia z propozycjami zmian. Federacja postuluje m.in. rezygnację z korekty wysokości przekazywanych środków na ZRM S, ponieważ nakładanie dodatkowych obciążeń finansowych na szpitale tylko pogłębi ich problemy.

PFSz sugeruje także rozważenie całkowitej likwidacji karetek specjalistycznych. Zdaniem przedstawicieli federacji, większość pacjentów transportowanych przez ZRM i tak trafia do szpitalnych oddziałów ratunkowych (SOR), co sprawia, że podział na karetki S i P traci na znaczeniu.

Według federacji, nie tylko reforma systemu ratownictwa medycznego jest pilna, ale także szpitali. - Bez wypracowania zasad współpracy podmiotów leczniczych, zmiany w ZRM nie będą korzystne, ani dla pacjentów, ani dla świadczeniodawców - czytamy w stanowisku zamieszczonym w Biuletynie PFSz.